Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

 
14-rasm. Lokal tizimda magnit chiziqli plastik kartalar orqali amalga oshiriladigan 
hisob-kitoblar mexanizmi
55
 
Bunda: 
1.
Karta terminalga solinadi; 
2.
Mijozning to’lovga layoqatliligini aniqlash uchun so’rov jo’natiladi;
3.
To’lovga layoqatl
ilik tasdiqlanadi; 
4-
5. Karta hisobraqamidan xizmat ko’rsatish shaxobchasi hisobraqamiga mablag’ o’tkazib 
beriladi. 
Yuqorida ko’rib o’tilganidek, plastik kartochkalar orqali hisob
-kitoblarni amalga oshirish 
mexanizmlari turlichadir. Biz faqat ularning asos
iylariga to’xtalib o’tdik. Har bir bank, to’lov 
tizimini tashkil etmoqchi bo’lgan har bir tashkilot va davlat o’zining imkoniyatlari, texnik 
jihozlanishi va mijozlar xususiyatlaridan kelik chiqib, ushbu mexanizlarni o’ziga moslashtiradi.
Respublikamizda plastik kartochkalar bilan hisob-
kitoblar O’zbekiston Respublikasi 
Markaziy banki Boshqaruvining 2013 yil 26 apreldagi 9/1 sonli Qarori bilan tasdiqlangan, 
O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2013 yil 3 iyunda 2465
-
son bilan ro’yxatga olingan 
54
Быстров Л.В., Воронин А.С., Гамольский А.Ю. и др. Пластиковые карты 
(5-
е изд., перераб. и доп.). 
- 
"БДЦ
-
пресс", 2005 г.
амалий amaliy ensiklopediya ma’lumotlari asosida tayyorlandi.
55
Быстров Л.В., Воронин А.С., Гамольский А.Ю. и др. Пластиковые карты 
(5-
е изд., перераб. и доп.). 
- 
"БДЦ
-
пресс", 2005 г. amaliy ensiklopediya ma’lumotlari asosida tayyorlandi.
Karta egasi 
4 
Bank 
Emitent-ekvayer 
Xizmat ko’rsatish 
shahobchasi 
3 
2 
1 
5 

---

212
“O’zbe
kiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-
kitoblar to’g’risida”gi Nizom asosida amalga 
oshiriladi.
Plastik kartochkalar, ulardan foydalanish va hisob-kitoblarni tashkil etish mexanizmida bir 
qator elementlar qo’llaniladi. Ularning ba’zilariga izoh berib o’tamiz.
Terminal
–
plastik kartochka egasiga xarid qilingan tovarlar va ko’rsatilgan xizmatlar 
uchun to’lov operatsiyalarini amalga oshirish hamda bajarilgan operatsiyalar bo’yicha sliplarni 
(cheklarni) shakllantirishga imkon beruvchi qurilma. 
Bankomat 
- b
u plastik kartochka egasiga o’z
-
o’ziga xizmat ko’rsatish rejimida kassa 
avanslarini olishga imkon beruvchi va bajarilgan operatsiyalar bo’yicha sliplarni shakllantiruvchi 
qurilma. 
Infokiosk
- 
o’z
-
o’ziga xizmat ko’rsatish asosidagi to’lov
-
ma’lumot berish terminali bo’lib, 
platik kartochkalardan foydalangan holda naqd pulsiz to’lov operatsiyalarini bajarishga va 
reklama-
ma’lumot berish xizmatlarini tezkor tarzda ko’rsatishga mo’ljallangan. Infokioskdan 
bank, kredit-moliya muassasalari, uyali aloqa provayderla
ri, bo’limlarning tarmoqlangan 
tarmog’iga ega bo’lgan kompaniyalar xizmatlarini ko’rsatish uchun foydalanish mumkin.