Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

m u m k i n :
bir turdagi harakatni 
tezligining qiymati boshqacha bo‘lgan s h u n g a o‘xshash harakatga 
keltirish; bir turdagi harakatni boshqa tu rd a g i harakatga keltirish 
(masalan, aylanma harakatni chiziqli harakatga keltirish).
Tizimni keltirish jarayoni eng avval momentlarni (kuchlami) 
keltirishni ko‘zda tutadi. Bunda masalani soddalashtirish maq- 
sadida uzatish mexanizmidagi quvvat isroflarini hisobga olmay- 
miz. U holda kinetik energiyani saqlanish qonuniga asosan 
dvigatel va ish mashinasining ijrochi o rg an i o‘qlaridagi quvvat- 
laming tengligini quyidagicha yozamiz:
Mq
fflj) 
Mm(dm.
bu yerda: 
Mq -
dvigatel o‘qiga keltirilgan statik moment; 
Mm -
mexanizm o‘qidagi statik qarshilik momenti; cod va com - dvigatel 
va mexanizm o‘qlarining burchak tezligi.
Bundan quyidagini olamiz:
Mq = МЛ
com / cod) = 
M mf ,
(1.12)
bu yerda: 
j
- uzatish qurilmasining uzatish soni.
Uzatish qurilmasida bir nechta 
j,
•••> 
Jn
uzatish soniga ega 
bo‘lgan uzatishlar bo‘lganda
M -
m
J I
j
T1-
(1.13)
/=1

---

Ilgarilanma harakatda
Fq
= 
Fm(vm
/ 
vd).
Agar ish organi ilgarilama harakatda, dvigatel esa aylanma 
harakatda bo‘lsa, u holda elektr yuritma elementlarining ilgari­
lama va aylanma harakatlar quvvatlarining tengligidan kelib 
chiqqan holda
Mq = Fm(v J
(1.14)
bu yerda: 
vm -
ish organi siljishining tezligi, 
cod
- dvigatel 
o‘qining burchak tezligi, rad^s'7.
Yuqoridagilarga o‘xshash holda elektromexanik tizimning har 
qanday o‘qiga moment va kuchlarni keltirish formulasini olish 
mumkin.
Inersiya massalarini keltirish. Og‘irlik markazidan o‘tadi- 
gan o‘qqa nisbatan bir necha 
mi
yig‘ilgan massalarga ega bo‘lgan 
mexanik tizimning inersiya momenti deb quyidagiga aytiladi:
Ык
(1.15)
1=1
bu yerda: л - massa /и, ning og‘irlik markazidan aylanish o‘qi- 
gacha bo‘lgan eng yaqin masofa.
Amalda bitta jismning inersiya momenti quyidagi formula 
orqali hisoblanadi
i=4c
J = p2Yu Щ
= 
Щ 2
, 
(1-16)
i-l
bu yerda: 
m
- jism massasi; 
p -
inersiya radiusi. (1.15) va (1.16) 
formulalami bir-biriga tenglashtirib 
p
ni aniqlash mumkin.
м
Л
f l D - T
\UMt
UQ
X
•Ь
UM2
h - t t o
BM