Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

G
1.10-rasm. Yuk ko‘taravchi qurilmaning
soddalashtirilgan kinematik sxemasi.
Yakori ilgarilanma harakatlanadigan elektr yuritma mavjud 
bo‘lib, bu yuritmada keltirilgan tizimda ilgarilanma harakatni 
saqlab qolish maqsadga muvofiqdir. U holda keltirilgan statik 
kuch
bu yerda: 
Mm
va 
(am
- ijrochi mexanizm o‘qming qarshilik 
momenti va burchak tezligi; 
ьд
- dvigatel yakorining (rotori) 
ilgarilanma harakatdagi chiziqli tezligi.
Shunga o‘xshash keltirilgan massa uchun quyidagi tenglikni 
olamiz:
bu yerda: 
m -  
dvigatel rotorining ilgarilanma harakatlanayotgan 
massasi; 
m -
mexanizmning aylanayotgan massalarining kel­
tirilgan inersiya momentini tavsiflovchi ekvivalent massa.
(
1
.
21
)
m kel~m +Jm2n/v2 = m +in'
(
1
.
22
)

---

Mazkur usullar bilan qarshilik momentlari va inersiya massa- 
larini dvigatel o‘qiga keltirish mumkin.
Agar murakkab mexanik tizimda ayrim qismlar aylanma ha­
rakatda, boshqalari esa ilgariianma harakatda bo‘Isa, u holda aylan­
ma harakatdagilari uchun bir o‘qqa keltirilgan statik moment va 
keltirilgan inersiya momentini topish, ikkinchilari uchun esa, kel­
tirilgan kuch hamda keltirilgan massani aniqlash kerak. So‘ngra
(1.14) va (1.20) formulalardan foydalanib, keltirilgan tizimning 
parametrlari aniqlanadi.
Qayishqoq momentlar va dissipativ kuchlar momentlarini 
keltirish. Qayishqoq kinematik sxemali elektr mexanik tizimlarda 
bikr tizimlarga nisbatan moment va kuchlarni bitta o‘qqa keltirish 
masalasi ancha qiyinroq hal etiladi. Shuning uchun dastavval 
barcha elementlar aylanadigan yuritmaning mexanik qismini ko‘- 
rib chiqamiz (l.ll-rasm ). Bunda kirish guruhi bo'lgan dvigatelni 
rotori (yakori)ni bikr deb qabul qilamiz, xuddi shunga o‘xshash 
mexanizmning ishchi organi ham bikr kinematikaga ega. Uzatish 
qurilmasi bo‘ysinuvchan guruhlarga ega va ularning massalarini 
hisobga olmasa ham bo‘ladi. Shunday qilib, o‘zaro qayishqoq 
inertsiyasiz guruh bilan bog‘langan bitta erkinlik darajasiga ega 
bo‘lgan bikr guruhlar, o‘z massalariga ega bo‘lgan ikkita mexa- 
nizmli yuritmani mexanik qismining dinamik modeliga ega