Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

 
Ареали. 
Кенг тарқалган тур ҳисобланади. Кўп учрайдиган
ҳудудлари Скандинавиядан 
бошланиб, Жанубий Африкагача, Россия Федерациясининг жанубий қисмида ареали тор 
доирада қисқариб боради. Кўллар, балиқчилик хўжаликларида,
зовурларда учратиш мумкин. 
Ҳаёт цикли. 
Anax imperator 
личинкалари секин оқувчи сув ҳавзаларининг саёз қисмида 
ривожланади. Пистирмада туриб ҳужум қилувчи йиртқич ҳисобланади. Личинкалар дафния, 
циклоп, турли хил сувдаги личинкалар, итбалиқлар ва балиқ чавоқлари билан озиқланадилар. 
Сув остида ривожланиш цикли 2 йилгача давом этади. Етук имаго актив йиртқич 
ҳисобланади. Учаётганда ов қилади. Ҳаракатланаётган ҳашаротнинг учиш траекторияси 
бўйлаб учади ва овлайди. 
Бизнинг кузатувларимизда 
Anax imperator 
ниначиси туҳум қўйиш вақтида (кўлнинг 
саёз,
сув ўтларига бой қисми), шунингдек кечки вақтда ёритгичга келганида кузатилди 
(Қўшкўпир тумани, 23.05.2020)
. 
Асосан кўпайиш вақтида эркак ниначилар бошқа 
ниначиларда ўз ҳудудларини ҳимоя қиладилар ва урғочилар туҳум қўйишида қўриқлаб 
туради.
Туҳум қўйиш жараёнида кузатганимизда эркак ниначи урғочи ниначини
қорин 
қисмини оҳирги сегментидаги ўсимтаси ёрдамида
бўйин қисмидан ушлаб туради. Баъзан 
урғочи ниначилар ёлғиз туҳум қўйиши ҳам мумкин (Қўшкўпир тумани, 03.07.2020). Хива 
тумани Ғовук кўл бўйида 
Anax imperator 
учратилди (30.04.2020)
. 
6. Pantala flavescens Fabricius, 1798 
 
Туркум:
Odonáta
 
Оила:
Libellulidae
 
Авлод
: Pantala
Тур:
Pantala flavescens
 
Морфологияси.
Дунё бўйича энг кенг
тарқалган, космополит
ҳисобланади. Шунингдек 
бошқа оила вакиллари ичида энг баландга учадиган тур. Катталиги 45 –
50 мм. Қанотлари 
ёйганда 80 мм. Боши сарғиш қизил рангли, кўкрак қисми сариқ
-
тилло
рангда. Ён 
тарафларида тўқ сариқ кўндаланг чизиқлар кесишган. Қоринчасининг ранги кўкраги билан 
деярли бир хилда. Птериостигмаси тўқ жигарранг ёки оч жигаррангда (7 расм)
.

---