XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI
–
12/2020
35
Аннотация.
В данной статье приводятся сведения о формировании фаунистического
комплекса нематод многолетних растений западной части Зерафшанской горной системы. В
результате изучения нематодофауны многолетних растений, произрастающих в горных биоценозах,
обнаружены 121 видов. Количество видов нематод в разных высотных поясах горы существенно
отличалась друг от друга. В частности, высокогорная зона состоит из 63 видов нематод, в средней
зоне 92 видов, в нижней зоне 104 вида, а в предгорьях 79 видов.
Ключевые слова
:
нематода, горная зона, биоценоз, дикорастущие травы, сравнительный
анализ
Abstract. This article provides information on the formation of the faunistic complex of perennial
nematodes in the western part of the Zerafshan mountain system. As a result of studying the nematodofauna
of perennial plants growing in mountain biocenoses, 121 species were found. The number of nematode species
in different altitude zones of the mountain differed significantly from each other. In particular, the alpine zone
consists of 63 species of nematodes, in the middle zone 92 species, in the lower zone 104 species, and in the
foothills of 79 species.
Keywords: nematode, mountain zone, biocenosis, wild plants, comparative analysis
Ғарбий
Зарафшон тоғ тизмаси биоценозлари нематодафаунасини ўрганишга бағишланган қатор
тадқиқотлар тасодифий характерга эга
[1,2]
. Шу боис аввалги тадқиқотлар натижаларидан мазкур
ҳудуд кўп йиллик ўсимликлари нематодафаунасининг шаклланиш хусусиятлари бўйича яхлит хулоса
қилиб бўлмайди. 2014
-
2019 йиллар давомида олиб борилган тадқиқотлар давомида Ғарбий Зарафшон
тоғ тизмаси биоценозларида ўсувчи 7 турдаги кўп йиллик ўсимликлар (каррак, жингалак отқулоқ,
янтоқ, какра, қўзиқулоқ, пиёзли арпа, пиёзли қўнғирбош) ва уларнинг ризосферасида 121 тур нематода
аниқланди. Лекин аниқланган турлар тоғнинг турли баландлик зоналарида бир текис тарқалмаганлиги
маълум бўлди. Энг кўп тур тоғнинг пастки зонасида (104 тур) аниқланган бўлса, энг кам тур тоғнинг
юқори баландлик зонасига тегишли бўлди (63). Ўрта баландлик ҳамда тоғ олди зоналарида мос
равишда 92 ва 79 тур нематодалар аниқланди.
Ўрганилаётган табиий географик ҳудуднинг нематодафаунаси комплексининг шаклланишини
тушуниб олиш учун энг аввало тоғнинг турли
баландлик зоналари ва бу ерда ўсадиган ўсимликлар
нематодофаунаси ўртасидаги боғланишни тахлил қилиш, яъни улар ўртасидаги ўхшашлик ёки фарқ
қилувчи белгиларни аниқлаб олиш ҳамда бундай ҳолатларга олиб келадиган муҳит омилларини
аниқлаб олиш зарур бўлади.
Ўрганилган
ўсимликлар нематодофаунасини жуфт
-
жуфт қилиб қиёсий жиҳатдан статистик
таҳлил қилиш орқали улар ўртасидаги ўзаро ўхшашлик ёки фарқ қилиш даражасига баҳо бериш
мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |