Xolmirzayeva gulshona

 Asosiy imlo qoidalarini yodda tutishlari va uni amalda qo’llashlari. 
Yuqorida ham 
asosiy imlo qoidalari haqida keltirib o‟tildi. Shunga binoan o‟quvchilar hammasi bu haqida bilim 
, ko‟nikma, malakaga ega bo‟lishlari kerak. Unli harflar imlosi, undoshlar imlosi, qo‟shib 
yozish, ajratib yozish va h. 
2.3. Tahlil 
O‟quvchilarning savodxonlik darajasini aniqlash uchun eng avvalo eksperement metodidan 
foydalanish samarali natija beradi. Chunki ilmiy ishning asosi tahlil natijalariga qarab 
aniqlanadi. O‟quvchilarning savodxonlik darajasini aniqlash uchun turli sinflardan nazorat 
insholarini oldim. Buning natijasida esa o‟quvchilarning savodxonlikni qanday nuqtalarida 
oqsayotganligini aniqlashga harakat qildim, natijalarga ko‟ra turli xil sinflarda o‟quvchilarning 
xatolari, fikrlashlari turli darajada ekanligi va teng yoshdagi bolalar esa deyarli o‟xshash 
xatolarni takrorlashlarini ko‟rdim.
6-sinf o‟quvchilari asosan yo‟l qo‟yadigan xatolari deyarli bir xil bo‟lib, quydagilarni 
sanashimiz mumkin: 
-
Fikrlarini bir izchilikda yoritib berishga qiynaladi 
-
Ayrim so‟zlarni qanday hollarda qo‟llanishini bilmaydilar. Aslida ular qo‟llagan 
so‟z ma‟no jihatdan to‟g‟ri lekin uslubiy stilistik jihatdan noto‟g‟ri 
-
Bosh harflar imlosida xatoga yo‟l qo‟yishgan 
-
Bo‟gin ko‟chirish qoidalarini amalda to‟g‟ri qo‟llay olmagan 
-
Tinish belgilarni qo‟llashda xatoliklarga yo‟l qo‟ygan 
-
So‟zlarni asosan shevadagi holatida qanday talaffuz qilishsa, shunday yozadilar 
-
Ayrim o‟quvchilar esa og‟zaki nutqda ravon fikr bildira oladilar, lekin yozma nutqda 
fikrlarini qiynalibroq bayon qiladilar, yoki buni aksini kuzatishimiz mumkin 
7-sinf o‟quvchilarida kuzatilgan yutuq va kamchiliklari: 
-
Fikrlarini teran, izchil bildira oladilar, matnda qo‟llagan so‟zlarini uslubiy stilistik 
jihatdan to‟g‟ri qo‟llay oladilar 
-
Bosh harflar imlosida ayrim so‟zlarda xatoliklarga yo‟l qo‟yadilar 
-
bo‟g‟in ko‟chirish qoidalarini buzmaydilar
-
“h” va “x” harflarini so‟zlarda qo‟llashda xatoga yo‟l qo‟yadilar 

---

48 
9-sinf o‟quvchilari fikrlarini mustaqil bildira oladilar. Asosan imloviy xatolar va orfografik 
xatoliklarga yo‟l qo‟yadilar. Umumiy o‟rta ta‟lim bitiruvchilarining nazorat ishlaridan olingan 
natijalarida sinfning 73,07% a‟lo bahoga, 23,07% yaxshi, 3,8% o‟rta bahoga o‟zlashtirganligi 
aniqlandi. O‟quvchilarning yuqori sinfga ko‟tarilgan sari ulardagi savodxonlik darajasi 
yuqorilab boradi. Fikrlashdagi mustaqillik va ravonlik ayniqsa, sezilarli darajada yuqorilaydi. 
Ulardan savodxonlikni nazorat qiluvchi yozma ish va topshiriqlarni ko‟proq olib turish 
o‟quvchilarning malakasini oshirishiga yordam beradi. Shundagina yuqorida sanab o‟tilgan 
xatoliklarga yo‟l qo‟yilmaydi. 

---

49