Xo‘jalik subyektlarining mahsulotlarni ishlab chiqarish hamda sotish jarayonlarini tahlil etishning ahamiyati va vazifalari

7-chizma. Omillar ta’sirining natijalarini quyidagi jadvalda umumlashtiramiz.¹⁰
Yuqorida qayd etilgan omillardan tashqari sotish rejasining bajarilishiga mahsulot sifatini rejaga nisbatan o‘zgarishi, assortimentni belgilangan rejaga nisbatan o‘zgarishi, ishlab chiqarish maromiyligini buzilishi, bozordagi talab va taklifning o‘zgarishi, o‘rindosh tovarlarning bozordagi hajmi va ularning bahosini o‘zgarishi, mahsulotning qadoqlanishi hamda tashqi ko‘rinishi ta’sir etadi.
Sotish hajmini tahlilining xotima qismida ishga solinmagan ichki imkoniyatlar hisobiga mahsulot hajmini oshirish imkoniyatlari aniqlanmog‘i lozim. Ishga solinmagan imkoniyatlar sotish hajmini oshirishga, foyda va rentabellikni ko‘paytirishga qaratilmog‘i lozim. Belgilanadigan tadbiriy choralar korxonaning barcha bo‘g‘inlarini o‘z ichiga olishi kerak, ya’ni ishlab chiqarish, moliyaviy holat, moliyaviy natijalarni samaradorligini oshirishga qaratilmog‘i lozim.
Mahsulot sotish hajmini oshirish rezervlari tarkibiga quyidagilarni kiritish mumkin: raqobatbardosh, yuqori talabga ega bo‘lgan mahsulotlarni ko‘plab ishlab chiqarish, tayyor mahsulot qoldig‘ini belgilangan me’yor darajasida saqlash, sifatsiz mahsulotlarni arzonlashtirilgan narxlarda realizatsiya qilish, ishlab chiqarishni bir maromda tashkil etish, ombordagi tayyor mahsulot kamomadini (inventarizatsiya natijasiga ko‘ra) undirib olish, mahsulot sifatini oshirish va h.k.
Tahlil natijalariga ko‘ra korxona mahsulot sotish hajmini oshirish imkoniyatlariga ega.

Xulosa.
Ishlab chiqarishni moddiy resurslarini tashkil etish uning faoliyati uchun zarurdir. Moddiy resurslarni iste`mol qilish jarayonida, ularni moddiy xarajatlarda yuzaga keladi, shuning uchun moddiy resurslardan iqtisodiy foydalanish ishlab chiqarishning narxini pasaytiradi. Moddiy resurslarni tahlil qilish Mahsulotlar narxini pasaytirish va shunga mos ravishda daromadni ko`paytirish uchun zaxiralarni aniqlash uchun aniq amalga oshiriladi.
Mumkin bo`lgan daromadni olish uchun korxona mahsulotlar narxini shakllantirishni nazorat qilishi kerak. Tekshiruv barcha bosqichlarda, ayniqsa, ayniqsa, ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish zaxiralari iste`moli bosqichida yuzaga keladi. Uning maqsadi - belgilangan normalar va standartlardan istalmagan og`ishlarning oldini olish.
Xom-ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, sotib olingan mahsulotlar va yarim tayyor mahsulotlar, yoqilg`i, energiya ishlab chiqarish jarayonida iste`mol qilingan moddiy xarajatlarga kiritilgan.
Kurs ishi ma`lumotlarda moddiy xarajatlardan foydalanishni, ishlab chiqarish samaradorligi bo`yicha ishlab chiqarish samaradorligining asosini aniqlash, materiallar, mahsulotlar, moddiy ishlab chiqarish, ishlab chiqarish narxida moddiy xarajatlar ulushi, moddiy foydaliligi keltirilgan. Maxsus mahsulotlar narxining hisoblash xarajatlari, mahsulotni moddiy iste`mol qilish omillari, moddiy xarajatlar tahlili bo`lgan moddiy xarajatlarni tahlil qilish ham amalga oshiriladi.
Moliya tahlil qilinishi natijasida korxonada moddiy resurslardan foydalanish bo`yicha tegishli siyosat mavjud bo`lib, moddiy xarajatlarni kamaytirish zarurati tug`iladi va bundan tashqari, moddiy resurslarni yanada tejamkorlik bilan ta`minlaydigan ilg`or texnologiyalardan foydalanish kerak bo`ladi.