Xix asr ‘rtalarida ‘zbek xonliklarining siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti

1-§. XIX ASR O‘RTALARIDA O‘RTA OSIYO DAVLATLARINING HUDUDI VA AHOLISI

Buxoro amirligi

Xiva xonligi

Qo‘qon xonligi

Amirlik poytaxti «Buxoroi Sharif», ya’ni «Muqaddas Buxoro» nomiga ega bo‘lgan. Amirlikda 40 ta beklik bo‘lgan.

Xonlik ning ma’muriy markazi Xiva shahri

hisoblangan. Xiva xonligi 18 ta beklik,

2 ta noiblikka bo‘lingan

Markazi Qo‘qon shahri

hisoblangan. Xonlik 15 ta beklikka

bo‘lingan

Buxoro amirligi: 40 ta beklik – 2 mln aholi.

Amirlik

chegaralari janubda Amudaryoning chap qirg‘og‘idan boshlanib shimolda Sirdaryogacha, sharqda Pomir tog‘laridan g‘arbda Xiva xonligi

yerlarigacha cho‘zilgan. Davlat hududi XIX asrning o‘rtalarida Eron,

Afg‘oniston, Qo‘qon va Xiva xonliklari, qozoq juzlari yerlari bilan chegaradosh bo‘lgan.

Amirlikda Buxoro,

Samarqand, Shahrisabz, Qarshi, Kitob, G‘uzor, Termiz, Sherobod, Hisor, Ko‘lob kabi yirik savdo-sotiq, hunarmandchilik va madaniy markazlar hisoblangan shaharlar ham mavjud edi.

Aholining etnik tarkibi, asosan, o‘zbeklar, tojiklar, turkmanlar, qoraqalpoqlar,

qozoq lardan tashkil topgan. Aholining asosiy qismi sersuv vohalarda

yashagan. Amirlikda mang‘it, saroy, qo‘ng‘irot, kenagas, qarluq, qalmoq,

nayman, qipchoq kabi o‘zbek urug‘lari ko‘pchilikni tashkil qilgan.