Xirurgik kasalliklar

Klinikasi va diagnostikasi. 
Nafas qisishi, tezda charchab qolish, yurak 
astmasi xurujlari, stenokardiyaga xos og’riqlar, bosh aylanishi, hushdan ketish 
kuzatiladi. Ob’ektiv tekshirishda chuqqi turtkisining kuchayishi va chapga 
siljishi, aorta proektsiyasida dag’al sistolik titrash aniqlanadi. O’ng tomonda II 
kovurg’alar orasida bo’yin tomirlariga o’tadigan sistolik shovqin eshitiladi. Puls 
to’liqligi va tarangligi kuchsiz. Sistolik bosim pasaygan.
EKG da levogramma, miokard ishemiyasi belgilari. Rentgenologik 
tekshirish yurakning gipertrofiyasi va kattalashgan chap qorinchasi bilan tipik 
aortal konfiguratsiyasini aniqlaydi. 
Angiokardiografiya torayish joyi va o’lchamlarini aniq belgilash, chap 
qorincha bilan aorta o’rtasidagi bosim gradientini aniqlashga imkon beradi. 
Davolash
– faqat jarrohlik usuli, simob ustuni hisobida 30 mm dan 
oshadigan bosim gradientida bajariladi. Operatsiya sun’iy qon aylanish yoki 
gipotermiya sharoitlarida stenozni bartaraf etishdan iborat. 
 
Aorta koarktatsiyasi 
Aorta koarktatsiyasi – aorta bo’shlig’ining chegaralangan tug’ma 
torayganligi. Torayish ko’pincha chap o’mrov osti arteriyasi chiqadigan joydan 
pastroqda, aorta ravog’ining pastga tushadigan ko’krak aortasiga o’tadigan 
joyida joylashadi. Aortada toraygan joydan yuqorida qon bosimi oshadi, chap 
qorincha gipertrofiyaga uchrab, keyin dekompensatsiya xolati paydo bo’ladi. 
Bosh miya qon tomirlari havzasida gipertenziya, tserebral buzilishlar sifatida 
namoyon bo’ladi. Arterial sistemada bosim koarktatsiyadan pastda birmuncha 
pasaygan bo’ladi. 
Klinikasi va diagnostikasi. 
Bemorlar bosh og’rig’i, bosh aylanishi, 
yurganda oyoqlarining tez og’rib qolishi, ko’zning xiralashishi, oyoqlar 
paresteziyasi va sovqotishidan shikoyat qiladilar. Oyoq arteriya qon tomirlarida 
puls bo’lmaydi. Qo’l arteriyalarida arterial bosim oshgan, oyoq arteriyalarida 

---

90 
esa aniqlanmaydi yoki birmuncha pasaygan. Bemor ko’zdan kechirilganda 
qovurg’alararo arteriyalar pulsatsiyasi, ularning ustida koarktatsiya joyi sohasida 
sistolik shovqinni aniqlash mumkin. 
Rentgenogrammalarda chap qorincha konturlarining kengayganligi qayd 
qilinadi, birinchi va ikkinchi ravoqlar konturlari 3 raqamini eslatadi. 
Angiokardiografiya – aorta toraygan joyini, shaklini, o’lchami va darajasini 
aniqlash imkonini beradi. 
Davolash –
faqat jarrohlik usuli. Jarrohlik amaliyotlari aortaning toraygan 
qismini rezektsiya qilish va «uchma-uch» anastomoz qo’yishdan iborat. 
Uzaygan torayish bo’lgan hollarda aortaning rezektsiya qilingan qismi sintetik 
protez bilan almashtiriladi.