Ximiyaviy bоg’lanish nazariyasi atоmlarning bir-biri bilan birikishini, ularning har qanday nisbatlarda birikavermasligini

Vanna yoki qayiq konformatsiyasi (VII, VIII) eng noqulaylaridan (yarim kreslodan so’ng) hisoblanadi. Buni ham isboti Nyumen proyeksiyasida yaqqol ko’rinib turibdi: barcha bog’lar bir birini to’sib turibdi, ya’ni bir-birini ro’pparasida joylshgan.

5-Savol

SN2- Reaksiya bir bosqichli bo’ladi. Oraliq o’tish xolati orqali reaksiya boradi. SN2 organik birikmada X ning birikishi va Y ninh ajralishi bir vaqtda boradi. Bimolekulyar SN2 reaksiya tezligiga reagent va substraktning konsentratsiyasi bir xil ta’sir etadi.

Nu¯ : R—X Nu—R + X¯1

R3C^δ+--X^δ- R3C⁺ + X^-

Karbokation barqaror yuqori aynan tarmoqlanganligi uchun.

R¹+R¹ : Y R:Y + R^{1 H}

R3C⁺ +HOH R₃ ⁺ _-H<sup>+ R3COH

H</sup>

OH^- + Br [HO----- ------Br^-] [HO----- + Br^-]

Uchlamchi radikal tutgan galagen alkanlarning reaksiyasi S_N1 mexanizmda 2 bosqichda boradi.

Reaksiya tezligi faqat R₃CX niing konsentratsiyasiga bog’liq. Galoidalkanlarning HCN bilan reaksiyasi 2 xil yo’nalishda boradi. 1 lamchi galogen alkilni AgCN bilan reaksiyasi izonitrilni beradi va reaksiya S_N1 mexanizmni beradi.

RCH₂J + Ag[CN] ^SEKIN RCH₂⁺ + AgJ

RCH₂⁺ + N≡C ^TEZ RCH₂-N≡C

Na⁺ va CN^- ionlari reaksiyasi S_N2 mexanizmda boradi.

: N≡C^- + R--CH₂—J^- : N≡C^- + R--CH₂ + J^-

CH₃X < C₂H₅X<(CH₃)₂-CH-X2=CH-X6H₅-CH₂-X< (C₆H₅)₂CH-X< (C₆H₅)_3-C-X

Metil galogenidlar uchlamchi galogenidlarga utganda reaksiya mexanizmi yuqoridagicha boradi. Bu reaksiya organic sintezda keng ishlatiladi.
Mavzu: O’rin olish reaksiyalarining o’tishiga ta’sir etuvchi omillar. O’rin olish elimirlanish reaksiyalarining raqobati va mexanizmi.

Reja:

1. 
   Fazoviy ta’sirlar.
   
2. 
   Erituvchi ta’siri.
   
3. 
   Boshqa ta’sirlar
   

Fazoviy to’siqlik natijasida tarmoqlangan o’rinbosarlar S_N2 reaksiyaga kirishishi qiyinlashadi. Aksincha S_N1 reaksiyaga oson kirishadi.

S_N1 reaksiyaning birinchi bosqichida hosil bo’ladigan karbokation barqarorligi o’rinbosarlar hisobidan ortadi va bu omil ham S_N1 reaksiyani borishin yengillashtiradi.

Erituvchini reaksiyaga kiruvchi solvatlangan ionlardan ko’ra o’tish xolati solvatatsiyasi yuqori bo’lganda reaksiya tezligi oshadi. Buning uchun erituvchining solvatlash xolati yuqori bo’lishi kerak. Chiqib ketuvchi solvatatsiyasiz nukleofil reaksiya utmaydi.

Solvatlash qobilyati erituvchining qobilyatiga bog’liq. Erituvchilarni 3 ta sinfga bo’lish mumkin.

Nukleofil va elektrofil xossali

Nukleofil xossali

Elektrofil xossali

Erituvchilar:

1-guruxga suv , spirtlar, karbon kislotalar, aminlar , amiak

2-guruxga efirlar, atseton, glioksal, dioksan, nitrometan, dimetil formalin, dimetil sulfoksid, atsetonitril,

3-guruxga anionlarni solvatlovchi ionlar barcha luis kislotalar surma(V) xlorid

S_N1 reaksiyani osonlashtiradi faqat chegaraviy xollarda S_N1 S_N2 deyiladi.