Ximiyaviy bоg’lanish nazariyasi atоmlarning bir-biri bilan birikishini, ularning har qanday nisbatlarda birikavermasligini

a R , R a g ga nisbatan, b v ga

b R , S nisbatan enantiomerlar.

v S , R a va g b va v ga nisbatan

g S , S diasteromerlar, ya’ni 1 ta

asimmetrik markaz bilan farq qiladilar.

(9-slayd) π–Diastereomeriya – oddiy geometrik (sis–trans izomeriya).

Sis-trans- nomlash ko‘proq alkenlarga nisbatan qo‘llaniladi. Oksimlar, azometinlar va boshqa to‘liq almashingan alken birikmalarining diastereomerlarini nomlashda esa IUPAC qoidalari Z, E belgilashni tavsiya etadi.

Z harfi nemischa «zusammen» - birgalikda degan ma’noni bildiradi. Ikkita katta o‘rinbosar taqqoslash tekisligining bir tomonida joylashgan stereoiozmer Z bilan belgilanadi.

E harfi nemischa «entgegen» - qarama-qarshi tomonda (qarshisida) degan ma’noni bildiradi. E bilan ikkita katta o‘rinbosar taqqoslash tekisligining qarama-qarshi tomonida joylashgan stereoizomer belgilanadi.

Shuni ta’kidlash lozimki, Z belgisi sis belgilash bilan, E esa trans belgilash bilan doim ham to‘g‘ri kelmaydi. Misol uchun,

trans-buten-2 E-buten-2	trans-2-xlorbuten-2 Z-xlorbuten-2

4-Savol

Ushbu bobda kichik (3,4- a’zoli) va oddiy (5,6,7-a’zoli) halqalar fazoviy tuzilishi to’g’risida muhokama etiladi, hamda spiro va ko’prikli tuzilmalardan ma’lumotlar keltiriladi.