Ximiya-biologiya

4. Issixana effekti.
Ózbekistan aymaǵinda hám iqlim ózgeriwi aqibetleri gúzetilmekde. Issixona gazlariniń shiǵariw1999 jili 160 mln. tonnani payda qildi hám bul jahan boyinsha 0,7% ni payda qildi. Hawa harorati 0,8-10 S ga asǵan. Global isiw bunnan keyin hám ekstremal hawa- rayi hádiyseleri jáne, qurǵaqshiliqlar hám jazdińjoqari darejeli dawirleri sonińartiqsha, suw resurslariniń vujudga keliw rejiminde ózgeriwine imkan tugdiradi hám bul mámleketda qosimsha jaman aqibatlerine alip keliw múmkin. Temperatura artiwi nátiyjesinde quriq subtropik hám motadil hawa mintaqalari ortasindagi shegara 150-200 km shimolga, balentlik iqlim zonalari 150-200 m joqoriga suriladi. Sovuqsiz kunlar 8-15 kunga artadi. CO2 muǵdariniń artiwi kópshilik awil xojaliq eginleriniń osiwi hám ónimdarliǵina keri tásir kórsetedi, ónimdarliq artiwi múmkin. Ammo iqlimnińózgeriwi joqari temperatura kunlarniń artiwi hám namlik etishmasligi sharoitlarida hosilni yoqotish sabzovot eginlarinda 10-50%, paxtada 9-15%, sholida 10-20%, poliz eginlerinde 10-30%ni payda qiliw mumkin.




Uglerod shiǵariliwiniń ózgeriwi
Iqlimniń kutilayotgan ózgariwi Aral va Aral boyinda qosimsha salbiy aqibetler:
Puwlaniwiniń artiwi, duz qoshishining faollashuvi, sizot suv zaxiralarining kamayishi, namli Landshaftlardiń qisqariwi, aqpaytuǵin kóller minerallariniń artiwi, suw maydanlari batpaqlasiwiniń tezlesiwine alip keledi. Amudarya hám Sirdarya aǵiminiń kemiyiwi gúzetilmekte. Bul Aral tangliginiń janede kushiyiwine ishora qiladi. Hawaniń ózgeriwi mashqalasin payda qiliw hám oniń aqibetlerin ózgariwi mashqalasin sheshiw hám oniń aqibetlerin aqibetlerin jumsatiw boyinsha samarali shora-tadbirler kóriw zárúrligin tan alip , Ózbekistan, óz ustinde jahan hám jámiyeti
aldinda málim majburiyatlarni alip, 1993 jili BMT niń hawaniń iqlim ógeriwi Konvensiyasina qosildi. 1998-jiliń noyabrinde Ózbekistan Kioto bayannamasin imzoladi hám ol 1999-jildiń 20 avgustinde ratifikatsiya qilindi. Ushbu jónelisde respublikada ilimiy-jumislar hám tadbirler amelge asirilmaqta .