Xi-xv asrlarda Fransiya Reja

Filipp II Avgustning ma'muriy reformasi
Filipp II davrida korollikda muhim ma'muriy reformalar o'tkazildi. Korollikka qarashli barcha mulklar balyaj deb ataluvchi teng ma'muriy okruglarga bo'linib, ularga korollik Gubernatorlari -balyalar boshliq qilib qoyildi. Balyalar o'z funksiyalari jihatidan buyuk qirolning Grafliklarni eslatardi. Balyalar qaramogida:
Sud, soliqlar yigish lashkarlar chiqarish ishlari bo'lar edi. Balyalar vaqti-vaqti bilan qirolga yozma axbarot beradilar.
Filipp II davriga jami bo'lib 20 bolyaj tashkil qilingan edi. Janubida, Langerdogda balyalar o'rniga Senishallar tayin qilindi.Senishallarning balyalardan farqi shunda ediki, Senishallr mahaliy dvaryanlardan chiqgan amaldor edi.Koroll hokimiyatining Janubidagi ta'siri, tabiiy, Shimol, G'arb-arab va xususan korollik markazidagiga qaraganda zaifroq edi.
Lyudavik IX Avliyo va uning sud-ma'muriy sohadagi reformalari
Lyudavik VIII qisqa vaqt korollik qilganidan keyin Filipp II ning naberasi, Sharqqga qilingan so'nggi Salb yurushlarining tashkilotchisi Lyudavik IX (1226-1270) taxtga chiqganida endigina 11 yoshga to'lgan bola edi. Uning yoshligidan foydalanib feodallar- inglizlar yana korollikni prchalamoqchi bo'lganlar. Ammo Lyudavik IX ning onasi korolstva regit Blanka Kastilskaya saroy bilan aloqador feodallarning bir qismiga,mayda ritsarlardan iborat korollik vasallarga va shaharlarning yordamiga tayanib, feodal-zadagonlari isyonini bostirdi. Voyaga yetgan Lyudavik IX korol hokimiyatini yanada mustahkamlab, umuman buvasi Filipp II ning siyosatini davom ettirdi. Lyudavik IX davrida Puatuning Janubiy qismi va Tuluza shahari bilan G'arbiy Langedok qo'shib olindi. Lyudavik IX 1259 yilda Angliya bilan Fransiya o'rtasida shartnoma (Fransiya foydasiga) tuzildi. Bu tinchlik shartnomasiga muvofiq (Parij tinchlik shartnomasi)
-Ingliz koroli Shimolda va Shimoli-G'arbda ilgariroq o'z qo'lidan boy bergan villoyatidan-Narmandiya, Anju va boshqalardan tamoman vos kechib o'z ixtiyorida faqat Akvitanyani, shunda ham fransuz koroliga vassallik sharti bilangina saqlab qoldi.
Lyudavik IX davrida ham qator ma'muriy, sud va moliya reformalari o'tkaziladi. Bu davrda mamlakatlarni boshqaradigan markaziy boshqarma tashkil topdi.
-Kichik korollik yoki "tor doiradagi kengash" ajralib chiqib u korolning va uning eng yaqin amaldorlarining kansler, konnetabell va markazlashtirilgan siyosatiga tortilgan, korolga yaqin turgan oz sonli feodallarning doimiy ish quruvchi kengashiga aylandi.
-Sud ishlarini ko'ruvchi alohida kuriya tashkil topdi.
-Soliqlar yig'ini, korolligining boshqa daromadlari ustidan qaraydigan alohida hisoblash palatasi kuriyadan ajralib chiqdi.
Sud ishlari bilan shugullanuvchilar "Rim huquqidan" ta'lim olgan, ma'lumotli, pastki tabaqadan chiqgan kishilar bo'lib ular butkul korolga xizmat qilar edlar. Odatda, ularni legistlar (latincha lex - "qonun”, "huquq" so'zidan kelib chiqgan) deb ataydilar. Legistlar ko'p vaqt shaharlar orasidan chiqadilar.
Korol janjalli masalalarni sudlarga havola etar edi. Korol sudi butun korollik territoriyasida oliy sud deb tan olgan edi ,bu sudga hatto korollik domeniga hali qo'shib olinmagan territoriyasining fuqarosi ham shikoyat ,murojat qilishi mumkin
O't qo'yish, soxta tanga - chiqarish, xotin-qizlarni ogirlash, albatta qirol sudida ko'rilishi kerak edi.