Xi bob. Moliya bozori risklari va portfelni boshqarish

4. Spetsifik (oʻziga xos) risklar.
Maxalanobis tafovuti. 1927 yilda hind statistigi Chandra Maxalanobis tomonidan bosh chanogʻining oʻxshashligini tekshirish uchun ishlab chiqilgan modeldan Kritsman va Li moliya bozoridagi nobarqarorlikni aniqlash uchun foydalanilgan. Ushbu
– “nobarqarorlik indeksi” quyidagicha aniqlanadi:
,
bu yerda,
– t davr uchun aktivlar daromadliligining vektori;
– oldingi davrlarning oʻrtacha daromadlilik vektori;
oldingi davrlar daromadliliklarining kovariatsion matritsasi.
Ushbu indeks aktivlar daromadliligining tarixiy oʻrtacha daro-madlilikdan chetlanishga moyilligini oʻzida aks ettiradi. Olib borilgan tadqiqotlar natijasida
oʻzgarishi moliya bozorining muvozanat-sizligiga olib keladigan hodisalar bilan mos kelishi aniqlandi.
183
Qoplash koeffitsiyenti. 2010 yilda Kritsman va Li tomonidan tizimli riskni oʻlchash boʻyicha yana bir statistik instrument taqdim (taklif) qilindi. Ushbu yondashuv asosida asosiy komponentlar usuli (Principal ComponensAnalysis, PSA) yotadi. Bunda maksimal maʼlumot sonini saqlagan holda maʼlumotlar hajmini qisqartirish qoʻllaniladi. RSA dastlabki koʻrsatkichlar (asosiy komponentlar)ning kovariatsion matritsasini umumiy variatsiyaning ulushi boʻlgan oʻz qiymatlari boʻyicha yoyishga asoslanadi.
Mualliflar qoplash koeffitsiyentini vaqt oraliqlarining oʻzaro bogʻliqligi koʻrsatadigan oʻlchov birligi sifatida ishlatishni taklif qilishadi. koeffitsiyent quyidagi koʻrinishga ega:
,
bu yerda:
– oʻz vektorlari guruhi bilan ifodalanadigan (qoplanadigan) umumiy variatsiya ulushi;
– kamayib borish tartibi boʻyicha kovariatsion matritsaning oʻz vektorlari;
– matritsa rangi.
AR qiymatining ortishi koʻchmas mulk bozorida pufak hosil boʻlayotgani va xavf yaqinlashayotgani haqida ogohlantiradi. Keyingi qadamda koeffitsiyentning standart oʻzgarishini hisoblash koʻriladi:
,
bu yerda:
AR(15days) va AR(1year)– mos ravishda ARning 15 kunlik va 1 yillik oʻrtacha qiymatlari;
– ARning oldingi hisobot davridagi standart chetlanishi.
AQSH fond bozorining qulashini bir oy oldin bashorati doim AR koʻrsatkichini bir birlik sigma ogʻishiga olib kelgan.