Xatti harakat tushunchasi

Ikkinchidan, huquq buzilishi zid hatti-harakat hususiyatiga ega. Agar ijtimoiy xavf –huquq buzilishining ichki belgisi bо`lsa, zid hatti-harakat uning tashqi xususiyati hisoblanadi. Huquq buzilishi –huquqqa qarshi qaratilgan va ayni xolda unga teskari hisoblanadi. Ijtimioiy xavflilik qonun buzilishining zid hatti-harakatiga bog`liq bо`ladi. Agar xatti-harakat alohida olingan shaxs yoki jamiyat uchun xavfli hisoblansa, u vaqtda huquqiy normalar bilan man qilinadi. Huquq buzilishi ijtimoiy xavfli xatti-harakatning yuridik ifodasidir.
Uchinchidan, huquq buzilishi faqat odamlar tomonidan sodir etiladi. Huquq tarixidan ma`lumki, hayvonlar ham ba`zi vaqtlarda qonun buzilishining subyekti bо`lib hisoblangan. О`rta asrlarda ba`zi mamlakatlarda tо`ng`izlar, sichqonlar, kalamushlar, itlar va h. k. jinoyat sodir qilganlar, shunga kо`ra barcha yuridik qoidalarga muvofiq, ularni sud qilishgan: bu haqda tergov olib borilgan, ular sudga chaqiriq varaqasi orqali chaqirilgan, prokuror va himoyachi sudda nutq sо`zlagan, sud hukmi chiqarilgan va ijro qilingan.
Huquq buzilishi har qanday shaxs tomonidan emas о`zi uchun hisob bera oladigan va muayyan xulq-atvorni boshqara oladigan shaxs tomonidan qilingan hatti-harakatdir. Shuning uchun о`ziga xisobot bera olmaydigan (yoki layohatsiz aqli norasolar) shaxslar, shuningdek, yoshlarning harakatlari qonun buzilishi hisoblanmaydi.
Tо`rtinchidan, huquq buzilishi – xatti-harakat hisoblanib, u fikr, tafakkur timsoli emas. Xulq-atvor huquqqa qarama-qarshi harakatlarda yoki harakatsizlikda namoyon bо`ladi. Qonun buzuvchining ijtimoiy xavfliligi harakatning «moddiyligi»da namoyon bо`ladi. Tafaqqur о`z-о`zidan ijtimoiy xavfning aniq va holis mezoni bо`la olmaganidek, kishi xatti-harakatining qonuniyligi yoki noqonuniyligini ham belgilamaydi.
Gegelning «Falsafa huquqi» asarida kishi о`z harakati uchun javob berishi tо`g`risida ta`kidlangan bо`lsa, e`tiqod uchun, intilish uchun javob bermasligi atroflicha ifoda qilingan.
Beshinchidan, huquq buzilishi – aybli qilmishdir. Agar shaxsning harakatida ayb bо`lmasa, uning harakati huquq buzilishi hisoblanishi mumkin emas, garchi uning holati chetdan qaraganda huquq tartibotga qarama-qarshi kо`rinsa ham. Masalan, zaruriy mudofaa holatida odam о`ldirish.