Xatti harakat tushunchasi

Yuridik javobgarlikning maqsadlari
Amaldagi huquq normalarida yuridik javobgarlikning tamoyillari uning subyektlariga nisbatan qо`yilgan talablar sifatida mustahkamlab qо`yilgan. Davlat – uning idoralari va mansabdor shaxslar uchun huquqbuzarlarning javobgarligini amalga oshirish borasida qonuniylik ustidan nazoratni amalga oshirishi muhimdir.
Huquqiy adabiyotlarda yuridik javobgarlik ikkita maqsadga: huquq tartibotni himoya qilish va fuqarolarni tarbiyalashga qaratilgan, deb ta`kidlanadi.
Birinchi maqsad. Yuridik javobgarlik ijtimoiy munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solish meanizmi tarkibida huquqni muhofaza qiluvchi normalarning bajarilishini о`z oldiga qо`yadi.
Ikkinchi maqsadga shunday erishiladiki, unga binoan, huquqda javobgarlik institutining mavjudligi jamiyat a`zolariga axborot tarzidagi о`zni tiyib turish va intizomga rioya qilish kabi ta`sirlar kо`rsatadi.
Huquqshunos olimlar tomonidan yuridik javobgarlikning maqsadlarini yanada kengroq tushunish masalasi taklif qilinmoqda. Ular qatorida quyidagilarni aytib о`tish mumkin: huquqbuzarliklarning umumiy ehtiyot choralari, huquqbuzarni jazolash, uning ongiga ta`sir о`tkazish, ozmi-kо`p miqdorda shaxsni ma`naviy jihatdan qayta tarkib toptirish, qonunni buzgan insonda ijtimoiy va shaxsiy manfaatlarning uyg`unligiga qaratilgan normal shaxsiy belgilarni shakllantirishdir.
Yuridik javobgarlikning turlari
Yuridik javobgarlik turli asoslarga kо`ra bir nechta turlarga bо`linadi. Masalan, javobgarlikni yuklaydigan organlar bо`yicha yuridik javobgarlikning qо`yidagi turlari farqlanadi:
1) davlat hokimiyati organlari tomonidan yuklanadigan yuridik javobgarlik;
2) sud va boshqa yuridik organlar tomonidan yuklanadigan yuridik javobgarlik;
3) ma`muriy organlar (davlat boshqaruv organlari) tomonidan huquqbuzar zimmasiga yuklanadigan yuridik javobgarlik.
Yuridik javobgarlik qaysi sohaga tegishliligiga, huquqbuzarlikning qaysi turi sodir etilganligiga qarab quyidagi turlarga ajratiladi:
1) jinoiy – huquqiy;
2) ma`muriy;
3) fuqarolik huquqiy;
4) ishchi va xizmatchilarning moddiy javobgarliklari;
5) intizomiy javobgarlik;
6) yuridik javobgarlikning eng og`ir turi jinoiy javobgarlikdir.