Xalqaro valyuta munosabatlari rivojlanishining zamonaviy

Hisob-kitoblaming akkreditiv shakli. Dokumentar akkreditivlar uchun mo‘ljallangan Soddalashtirilgan qoidalar va udumlarga muvofiq akkreditiv bu kelishuvdir hamda ushbu kelishuvga muvofiq bank mijozning iltimosiga ko'ra hujjatlarga muvofiq uchinchi shaxs (akkreditiv ochilgan benefisiarga) foydasiga to^£lovni amalga oshirish yoki to‘lovni, benefisiar tomonidan qo‘yilgan tratta akseptini, yoki hujjatlar negosiasiyasini (sotib olinishini) amalga oshirish majburiyatini o‘z zimmasiga oladi.
Akkreditiv bo'yicha bankning majburiyati mustaqil hisoblanib, tomonlarning tijorat shartnomasi bo‘yicha huquqiy munosabatlariga bog‘liq emus.
Ushbu qoida banklar va ularning mijozlari manfaatlarini himoya- lashga qaratilgandir: eksportyorga hujjatlar rasmiylashtirilishidagi talablar cheklovini va to'lovni faqat akkreditiv shartlari asosida olinishini; importyorga esa eksportyor tomonidan akkreditivning barcha shartlarini aniq bajarilishini ta’minlaydi.
Dokumentar akkreditivlar bo'yicha hisob-kitoblarda quyidagi taraflar ishtirok etadi:

• 
  importyor (buyruq beruvchi), u akkreditiv ochish to‘g‘risida bankka murojaat etadi;
  
• 
  akkreditivni ochuvchi emitent-bank;
  
• 
  avizo qiluvchi bank, ushbu bankka eksportyorga uning foydasiga akkreditiv ochilganligi to‘g‘risida habar berish va akkreditiv matnini, uning haqqoniyligini tasdiqlagan holda topshirish topshirig‘i beriladi;
  
• 
  foydasiga akkreditiv ochilgan benefisiar-eksportyor.
  

Hisob-kitoblarning inkasso shakli. Inkasso bu, mijozning
topshirig’iga asosan bank tomonidan importyordan unga jo'natilgan tovarlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun to‘lovning olinishi hamda ushbu mablag‘larni eksportyorning bankdagi liisobvarag’iga olgan holdagi bank operatsiyasidir. Inkasso operatsiyalari inkasso bo'yicha Soddalashtirilgan qoidalarga muvofiq ravishda eksportyordan olingan yo'riqnomalarga asosan banklar tomonidan amalga oshiriladi. Inkasso hisob-kitob shaklida quyidagi taraflar ishtirok etadi:

1. 
   ishonib topshirayotgan shaxs — mijoz, o‘z bankiga inkasso operatsiyasini amalga oshirishga topshiriq beruvchi shaxs;
   
2. 
   inkasso qilish bo'yicha operatsiya o‘tkazishni ishonib remitent- bankka topshiriq beruvchi shaxs;
   
3. 
   valuta mablag'larini oluvchi hamda inkasso qilish bo'yicha operatsiyani amalga oshiruvchi bank;
   
4. 
   to'lovchi bo‘lmish importyorga hujjatlarni taqdim etib, ekspor- tyor nomidan chiquvchi bank;
   
5. 
   to‘lovni to'lovchi.