Xalqaro turizm va turizm servisi

5.2. Mehmonxona intereri va lanshaftini yaratishda ergonomik talablar tushunchasi

Mexnat kilish protsessida insonning kurish nerv apparatlarining ishlashi kuchayadi, uning motor sferasi, aktivlashadi, buning natijasida inson charchaydi. Bu esa aniklikni yukotishga, dikkatini buzilishiga va harakatining anikligini buzilishiga olib keladi, ishda kamchiliklar paydo buladi. Shuning uchun  insonning mexnat kilishi uchun kulay muxitni yaratish. har tomonlama texnikani insonga moslashtirish, ayniksa turli xatarli ishlab chikaruvchi zonalarda muxim ahamiyat kasb etadi.

Texnika bizning xayotimiz ish faoliyatiga kirib keldi va kelmokda. San’at soxasida. sanoat ishlab chikarishda, kishlok xujaligida. tibbiyotda. sport va boshka yunalishlarda xozirgi davrda texnikasisz inson xayotini tasavvur kilib bulmaydi.

Butun narsalar dunyosini inson tomonidan uz talablari va istaklarini hisobga olib yaratadi. Bu ayni vaktda insonni tarbiyalovchi va shakllantiruvchi kuchli faktor bulib hisoblanadi. Predmetlarning. narsalarning ta’siri insonlarga kuchlidir: ayniksa ish protsessida tulik ochiladi. mushoxada kilish. foydalanishda ta’siri amalga oshadi. Hamma narsalarning mexnatda katnashishini uch gruppaga bulish mumkin: 1) mexnat predmetlari; 2) mexnat kurollari; 3) mexnat shart  sharoitlarini yaratuvchi narsalar.

Funksional  texnikaviy va estetik talablarni yukori saviyalarga yetkazish. bu gruppalar nafakat mexnatni yengillashtirmasdan balkim ishlab chikarish unumdorligini ham oshiradi. Ma’naviy yaratuvchi. konikish olishda. mexnatning yanada kizikligi, insonning mexnatga munosabatini yaxshi tomonga uzlashtiradi.

Inson gavdasining antropometrik ulchovlaridan tashkari. dizayner  konstruktor insonning fizik anatomik xususiyatlarini. ya’ni mushaklarning funksional ishlash imkoniyatlarini, kuchlarning ta’sir kilish kattaligini. massa ogirligining inson tanasiga taksimlanishini, ichki organlar anatomiyasini va ularning ishlash xolatlarini insonning kanday xolatda (poza) turib ishlashga kura boglay olishi kekak.

Antropometrik ulchovlar hamda inson tanasining funksional va fiziologik xolatlarga boglangan xolda insoning mexnat kilish sharoitida bir nechta harakat prinsplarini aytib utamiz. Misol uchun: harakatlar oddiy va ritmik bulishi, har bir harakat uzidan keyingi kilinadigan harakatga kulaylik yarata olishioldingi va keyingi harakatlar uzaro boglik bulishi; tuxtovsiz egri chizik xolatida harakatdagi kul favkulotda xolatlarda yoki harakat yunalishini uzgarishini bitta harakat bilan tuxtata olish; aylanmasimon harakat tezkor keyingi harakatlarga nisbatan bulishi; gorizontal harakatdagi kullar, tezkor, vertikal haraktga nisbatan.

Inson turgan xolda kulining dinamik ishlashi ancha maksadga muvofik buladi. Lekin texnologik sharoit maksadga javob bersa utirib ishlash ham kullarni harakatini oshiradi. Bir kul bilan harakat kilib ishlash anik va tezlikni oshiradi, ya’ni 60...... burchakda harakat sodir buladi. Fakatgina oldinga yunaltirilgan, lekin ikki kul harakati asosida buladigan ishlar 30... burchakda sodir bulsa ham talabga javob beradi.

Eng charchatadigan ishlar, bu inson tanasining ish vaktida, harakatda kuli kiyin yeitadigan sharoitdir. Ish kilish zonasining ulchamlari xizmat kilayotgan mashinaning konstruktorlik xolati va xususiyatlariga boglikdir. Bu esa eksperemental  tajribalar, ya’ni maketlar, modellar yoki loyixalashtirish protsessida samotagrafiya uslubini kullash bilan aniklanadi.