Xalqaro turizm va turizm servisi

Landshaft arxitekturasining tarixiy rivojlanishi
^{53-rasm. Arxitekturaviy muhitda bo‘shliqni kompozitsion tashkillashtirish}V aholanki, insoniyat o‘zi yashaydigan atrof-muhitni juda qadim zamonlardan beri obodonlashtirish bilan shug‘ullanib kelayotgan bo‘lsada “Landshaft arxitekturasi” iborasi paydo bo‘ldi. Landshaft arxitektura-sining o‘ziga xoslik tomoni uning har doim tabiiy qurilish materiallari – o‘simliklar, suv, toshlar, yer, joylar relefi kabilardan foydalanishidadir. Binobarin bu materiallar ochiq fazo muhitini yaratishda asosiylari hisoblanadi. Landshaftchi me’mor tabiatning tabiiy muhiti bilan ishlaydi. U ba’zan tabiatning tabiiy muhitiga juda kam o‘zgartirish kiritsa, ba’zan u “sun’iy tabiat” yaratadi. Bunda o‘z loyihasiga ijodiy yondashib tabiiy muhitni to‘la o‘z tafakkuriga tayanib yaratadi. Bu ikkala an’ana landshaft san’atining tarixiy rivojida turlicha namoyon bo‘lib kelgan. Akademik D.S.Lixachyov - “Bog‘ yaratish uslubiga u yoki bu asr, u yoki bu davlatning badiiy ongi sifatida qarash lozim” deb uqtirgan edi. Shuningdek, landshaft arxitekturasining yana bir tarmog‘i bog‘-park san’ati hamdir. Landshaft arxitekturasi har doim bu tarmoq bilan hamohanglikda taraqqiy qilib shahar muhiti, ko‘chalar, yo‘llar, maydonlarni tashkillashtirish bilan ham bog‘lanib keldi. Bunda har doim ikki yo‘nalish geometrik doimiy va jonli manzara parallel tarzda mavjud bo‘lib, har doim bir-birini to‘ldirib keladi. Juda aniq geometrik kompozitsiya har doim jonli tabiatga singib, moslanib ketsa, eng rang-barang jonli tabiat ham geometrik to‘g‘ri elementlarsiz kechina olmaydi.

Qadimdan bizga ingliz va fransuz bog‘dorchiligi maktablari ma’lum. Bunga Italiya va Rossiya bog‘dorchiligini ham qo‘shish mumkin. Shuning bilan birga sharqda yapon, xitoy bog‘dorchiliklari va janubda ham qadimgi Vavilon, Eron, Arabiston mamlakatlarida ham bog‘-park san’ati taraqqiy etib kelgan. O‘rta Osiyoda ham bu san’at yuqori darajada rivojlangan bo‘lib Temur va Temuriylar davrida misli ko‘rilmagan darajada yuksaldi.