Xalqaro tijorat ishi



Download 3,44 Mb.
bet111/175
Sana18.07.2022
Hajmi3,44 Mb.
#821494
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   175
Bog'liq
1952-Текст статьи-4326-1-10-20200629

Jentelmenlik kelishuvlari qonuniy kuchga ega bo’lgan qarama- qarshi xaridlar munosabatidagi eksport qiluvchi majburiyatlarini o‘z ichiga olmaydi, modomiki, uning import qiluvchidan belgilanmagan miqdorda tovar xarid qilishga roziligi nazarda tutiladi. Bitimning bunday turi rivojlangan mamlakatlar firmalari orasidagi amaliyotda uchrab turadi. Ular, odatda, xarbiy texnika, samoletlar, atom stantsiyalari uchun uskunalar xaridi bo‘yicha davlat dasturlari bilan bog‘liq.

  • Moliyaviy majburiyatlarni uzatish bo'yicha bitimlar eksport qiluvchilarga o‘z majburiyatlarini qarama-qarshi xaridlar bo‘yicha uchinchi tomonga, odatda, yirik savdo firmasiga uzatishni nazarda tutadi.

    Ular eksport qiluvchilarni qarama-qarshi xarid orqali tovar sotishdan, ozod qiladilar. Bunday bitimlar, shuningdek, ikki tomonlama kliring kelishuvlarga ega bo’lgan ikki mamlakat o’rtasidagi savdoning balanslashtirishilishi maqsadida ham qo‘llaniladi.
    Qarama-qarshi xaridlar haqidagi bitimlar tijorat asosidagi kompensatsiya bitimlarning keng tarqalgan shakli bo’lib bormoqda, modomiki, bunday bitimlardagi alohida shartnomada dastlabki eksport bitimi va qarama-qarshi xarid bo‘yicha har bir hamkorning majburiyatlari belgilab beriladi. Ular ikkala tomonga ham xarid qilish majburiyatlari o’rtasidagi etarli egiluvchanlikni yuzaga keltirish va kliring hisoblardagi to’lovlarni amalga oshirish imkonini beradi.
    Muddatidan avvalgi avans xaridlar, “dastlabki kompensatsiya” “bog’langan dastlabki kompensatsiya ” yoki “YUNKTUM” deb nomlanadi. Bitimlarning bunday turi o’zida paralel qarama-qarshi bitimlarni aylanma tartibda mujassamlashtiradi. Eksport qiluvchi import qiluvchi firmadan tovarlarni ular eksport qilayotgan tovarining ekvivalent xajmi natijasi bo’yicha sotib olish majburiyatiga almashtirish orqali o’zlashtirishga majbur. Kompensatsiya bitimlarning bu shakli 80- yillarning boshlaridayoq rivojlana boshlagan. Mavjud tajribaga muvofiq ravishda import qiluvchidan tovar sotib olishga rozi bo’lgan eksport qiluvchi eksport shartnomasi keyinroq imzolanishini ko’rib chiquvchi holatni tashkil qilgan xarid haqida, yoki bitimlar kelgusidagi kelishuvlar munosabatida —kompensatsiya kredit” sifatida ko’rib chiqilishi mumkinligi haqidagi shartnomani imzolaydi. Bitimlar bilan bog’liq shartlarda import qiluvchidan tovar xarid qiluvchi eksport qiluvchi-firma uning shartlariga, o’z xohishiga ko’ra, o’z mamlakatining har qanday eksport qiluvchiiga aloqador eksport etkazmalarini uzatish huquqini berish haqidaga ilovani kiritishi mumkin.
    Bunday hollarda sotish huquqini berishda eksport qiluvchi vositachi sifatida ishtirok etib, bu huquqni qabul qilgan firmalardan komission mukofot oladi. Bunday bitimlar yirik ixtisoslashtirilgan savdo firmalari tomonidan amalga oshiriladi va —YUNKTUM” nomlanadi.
    TMK savdo bozorini kengaytirishga yo’naltirilgan umumiy strategiya elementlaridan biri sifatida avans xaridlardan foydalanadilar. Boshqa tomondan TMK bog’liq bitimlar bo’yicha tovarlar xaridini olib borar ekan, import qiluvchidan uchinchi tomonga, savdo firmasi yoki oxirigi istemolchiga import tovarlarni uzatish huquqini olishi mumkin. Tovarlarni uzatish eksport qiluvchiga oxirgi iste’molchi yoki savdo kompaniyasi tomonidan to’lanadigan narxdan chegirmalar taklif qilishni nazarda tutadi. Bu chegirma “to’qnash savdo mukofotini” tashkil qiladi.
    Xaridlarni amalga oshirar ekan, eksport qiluvchi ichki kliring tizimi orqali, import qiluvchiga tovarlarni etkazib berishni ta‘minlovchi bank tomonidan berilgan kafolatli majburiyatlarni o‘z zimmasiga olgan holda etkazib kelgan tovarlarni topshiradi. Modomiki, eksport qiluvchi bog‘liq bitimlar bo‘yicha tovarlarni o‘zlashtirishi, keyin esa o‘z hamkoridan qarama-qarshi eksport bo‘yicha majburiyatlardan ozod bo‘lish haqida rozilik olishi mumkin.
    Qisqasi, avans yoki dastlabki xaridlardan qarama-qarshi xaridlar haqidagi bitimlarni imzolash mashinasozlik tarmoqlarida muvaffaqiyatli foydalaniladi.
    Ishlab chiqarish hamkorligi haqidagi kelishuvlar asosidagi
    kompensatsiya bitimlar

    Ishlab chiqarish hamkorligi haqidagi kompensatsiya bitimlar sanoat asbob-uskunalarini etkazib berish uchun to‘lovlar sotib olingan uskunalar yordamida ishlab chiqilgan tovarlar orqali to‘lanishini nazarda tutadi.
    Bunday bitimlarni yirik masshtabli, uzoq muddatli, qaytarma xaridli kompensatsiya bitimlar; «mahsulot bo‘limidagi bitimlar»; «rivojlanish- import» larga ajratish mumkin.

    Download 3,44 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   175




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish