Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

NAZORAT SAVOLLARI: 
1. 
 Aralash (gibrid) xalqaro jinoyat sudlar (tribunallar)ning umumiy 
bekgilarini tasniflang.  
2. 
Aralash  (gibrid)  xalqaro  jinoyat  sudlar  (tribunallar)ning  qanday 
turlari mavjud? 
3. 
Syerra-Leone  bo‘yicha  maxsus  tribunal  faoliyatining  huquqiy 
asoslarini tasniflang.  
                     
105
См.: Документ ООНA/54/726 - S/2000/59, 31 January2000. // http://www.un.org.
 

---

145 
 
4. 
Livan  bo‘yicha  maxsus  tribunal  faoliyatining  huquqiy  asoslarini 
tasniflang.  
5. 
Kosovo  va  Sharqiy  Timor  hudididagi  xalqaro  sudlov  tuzilmalari 
faoliyatining huquqiy asoslarini tasniflang.  
6. 
 Davlatlarning BMT bilan kelishuvi asosida tashkil etilgan hamda 
BMT  tinchlikparvar  operatsiyalari  davrida  faoliyat  yuritadigan 
muvaqqat ma‘muriyatlari tomonidan tuzilgan aalash (gibrid)sudlarning 
o’xshash va farqli jihatlarini yoriting.  
 
KAZUS 
Afrika  davlatlaridan  birining  hududida  ko‘chmanchi  turmush 
tarziga  ega  mahalliy  qabila  yashar  edi.  Ular  yashayotgan  hududiy 
tuzilma  rahbari  (shtat  gubernatori),  ko‘chmanchilar  oddiy  sanitariya  va 
gigiena  qoidalariga  rioya  etmasligi,  shuningdek  mamlakatning  boshqa 
fuqarolarini havfli viruslar bilan yuqtirishi mumkin degan bahona ostida, 
axoli  salomatligini  saqlash  maqsadida,  mahalliy  qabilani  shtatning 
uzoqroq  hududiga  majburiy  ko‘chirtirish  haqida  qaror  chiqardi.  Qabila 
oqsoqoli  shtat  gubernatoriga  murojaat  qilib,  mazkur  qarorni  bekor 
qilishni yoki muayyan vaqtga kechiktirishni so‘radi. Bunga asos sifatida, 
qo‘rg‘oqchilik,  uzoq  hududdagi  yerlarning  chorva  mollarni  boqish 
uchun  nomaqbulligi,  qabilada  kichik  yoshdagi  bolalarning  ko‘pligi  va 
xokazolar  bilan  izohladi.  Biroq,  gubernator  o‘z  qarorini  bekor  qilishni 
istamadi. Shu bilan birga, majburiy ko‘chirish davomida qo‘rg‘oqchilik, 
zarur yashash sharoitlari mavjud emasligi oqibatida ikki mingdan ziyod 
qabila  a'zolari  olamdan  o‘tdi,  ularning  yarmidan  ko‘pi  bolalar  edi. 
Qabila  oqsoqoli  shtatning  Oliy  sudiga  murojaat  qilib,  gubernator  va 
uning noqonuniy qarorini ijro etgan mansabdor shaxslarni javobgarlikka 
tortishni  talab  qildi.  Lekin  shtat  va  mamlakat  Oliy  sudlari  gubernator 
qarorini qonuniy va huquq doirasida chiqarilgan deb topishdi. Bu orada, 
shtat hududida ommaviy tartibsizliklar boshlandi, aholi qabila a'zolarini 
qo‘llab-quvvatlab  chiqishlar  qildi.  Mamlakatga  Xalqaro  Qizil  xoch 
tashkiloti  missiyasi  tashrif  buyurdi,  missiya  rahbari,  vaziyat  bilan 
tanishib,  qabila  oqsoqoliga  halqaro  huquqni  muhofaza  qiluvchi 
tashkilotlarga murojat qilishni maslahat qildi.  
 
1.  Gubernator,  shtat  va  mamlakat  Oliy  sudlar  qarorlariga 
huquqiy baho bering.  
2.  Xalqaro  huquqni  muhofaza  qiluvchi  tashkilotlar gubernatorga 

---

146 
 
nisbatan  ta'sir  choralarini  qo‘llashi  mumkinmi?  Qanday  xalqaro 
huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar va qanday holatlarda davlatning 
mansabdor  shaxslariga  nisbatan  javobgarlik  choralarini  ko‘rishi 
mumkin?      
3.  Ko‘rsatib  o‘tilgan  holat  yuzasidan  odamlarning  o‘limi  kelib 
chiqishiga  aybdor  shaxslarga  nisbatan  javobgarlikka  tortish  masalasi 
davlatning  vakolatiga  kiradimi  yoki  xalqaro  adliya  va  sud  organlari 
vakolatiga taalluqlimi? 
4.  Xulosalaringizni  xalqaro  huquqni  muhofaza  qilish  faoliyatini 
tartibga soluvchi normalarga asoslanib sharhlang.