Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

‘
llar bilan qo’shimcha daromad solig‘ini to’lashdan bo
‘
yin tovlash 
bilan bog‘liq firibgarlik; 
-  Yevro Ittifoqning ichki bozoriga aralashish bilan bog‘liq firibgarlik 

---

109 
 
3. A’zo  davlatlar  tomonidan  yig‘iladigan  qo‘shilgan  qiymat 
solig‘iga foiz to‘lovlari; 
4. A’zo  davlatlarning  YI  budjetiga  o‘tkaziluvchi  yalpi  milliy 
mahsulotining belgilangan foiz chegirmalari; 
5. Boshqa  shaxsiy  mablag‘lar  (YI  markazida  ishlovchi  jismoniy 
shaxslar  daromad  solig‘i,  kapitaldan  olingan  foiz  daromadi,  dasturlarni 
bajarish uchun olingan badallar, jarimalar va boshqalar)
69
. 
 
Yevropa  Ittifoqi  dastlab  iqtisodiy  yo‘nalishga  ega  bo‘lganligi  bois 
Yevropada  zamonaviy  integratsiyaviy  tuzilmalarga  asos  bo‘lgan 
shartnomalar  Yevropa  hamjamityai  va  Yevropa  Ittifoqi  iqtisodiy 
xavfsizligi asoslarini yaratib bergan.  
 
Shu  munosabatdan  iqtisodiy  firibgarlikka  qarshi  kurash  masalalari  
1957-yilda  Yevropa  hamjamiyatini  ta’sis  etish  shartnomasi  imzolanishi 
bilan Yevropa huquqining amal qilish doirasida  yuzaga kelgan bo‘lib,
70
 
mazkur  shartnoma  normalari  firibgarlikka  va  hamjamiyat  moliyaviy 
manfaatlariga  taalluqli  boshqa  noqonuniy  faoliyatga  qarshi  kurash 
to‘g‘risida qator qoidalarni o‘z ichiga oladi. 
 
 
 
 
 
Firibgarlikka  qarshi  kurash  sohasidagi  qoidalarning  kelgusi 
rivojlanishi  1992-  yilda  imzolangan  Yevropa  Ittifoqi  to‘g‘risidagi 
shartnomaga  borib  taqaladi
71
.  Jinoyatchilikning  oldini  olish  va  unga 
qarshi  kurash  YI  asosiy  maqsadlaridan  o‘rin  olgan.  Mazkur 
shartnomaning  4  bo‘limi  jinoiy  huquqiy  sohada  politsiya  va  sudlarning 
hamkorligiga  doir  qoidalarni  o‘z  ichiga  olgan  va  uning  29  moddasida 
mazkur  maqsad  uyushgan  va  boshqa  jinoyatchilik,  xususan,  terrorizm, 
                     
69
 А.Волеводз. Международные правоохранительные организации: учебное пособие – М., Проспект, 
2011. С.81. 
70
Consolidated version of The Treaty establishing The European Community // 24.12.2002 Official Journal 
of the European Communities C 325/35. - РР. 38 - 155.
 
71
Consolidated  version  of  The  Treaty  on  European  Union  //  24.12.2002  Official  Journal  of  the  European 
Communities C 325/35. - РР. 38 - 155. 

---

110 
 
odam  savdosi  va  bolalarga  qarshi  jinoyatlar,  giyohvand  va  qurol 
yarog‘lar  noqonuniy  savdosi  korrupsiya  va  firibgarlikning  oldini  olish 
yo‘li bilan erishilishi belgilangan. YI moliyaviy manfaatlarini muhofaza 
qilish  to‘g‘risidagi  asosiy  qoidalar  atom  energiyasi  bo‘yicha  Yevropa 
hamjamiyatini  ta’sis  etish  to‘g‘risidagi  shartnomaning  183-“a” 
moddasida  belgilangan  bo‘lib  “unga  ko‘ra  a’zo  davlatlar  o‘z  moliyaviy 
manfaatlariga  ta’sir  ko‘rsatuvchi  suiiste’molliklarga  qarshi  kurashish 
bo‘yicha  qo‘llovchi  tadbirlarni  hamjamiyat  moliyaviy  manfaatlariga 
ta’sir etuvchi suiiste’molliklarga nisbatan ham qo‘llaydilar
72
”. 
 
Ta’sis  hujjatlarida  firibgarlikka  qarshi  kurashga  qaratilgan  asosiy 
e’tiborga  qaramasdan  Yevropa  hamjamiyati  ustuvor  milliy  tashkilot 
sifatida jinoiy huquqiy sohada o‘z vakolatiga ega emas
73
. 
 
 
 
Ta’sis  shartnomalarida  belgilangan  umumiy  prinsiplardan  kelib 
chiqqan  holda  hamjamiyatlar  huquqiy  tizimlari  doirasidan  tashqari 
xalqaro huquqiy instrumentlar vositasida qo‘llanilgan chora tadbirlar YI 
a’zo  davlatlarining  firibgarlikka  qarshi  kurash  bo‘yicha  hamkorlikning 
aniq  yo‘nalishlarining  huquqiy  asoslarini  shakllantirish  bo‘yicha 
dastlabki qadami bo‘lib xizmat qildi.  
 
1995-yil 26-iyulda imzolangan, 2002-yil 17-oktabrda kuchga kirgan 
Yevropa  hamjamiyatlari  moliyaviy  manfaatlarini  muhofaza  qilish 
Konvensiyasi  (“PIF  konvensiyasi”  sifatida  ma‘lum  fransuzcha