Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

Protection  des  Interets  Financiers  dan  olingan  )mazkur  jarayon  asosi 
bo‘lib xizmat qildi.
74
 
 
Konvensiya  a’zolari  firibgarlik  uchun  milliy  qonunchilikda  jinoiy 
                     
72
 А.Волеводз. Международные правоохранительные организации: учебное пособие – М., Проспект, 
2011. С.83. 
73
Jung, HYIke. Konturen und Perspektiven des europaischen Strafrechts, in: Juristische Schulung 2000. S. 
420;  Satzger,  Helmut.  Internationales  und  Europaisches  Strafrecht.  S.  83  ff.;  Filopoulos,  Panagiotis.  Europarecht 
und na- tionales Strafrecht. - Р. 19 
74
Official Journal of the European Communities. - № С316. - 27 November 1995. - Brussels, 1995. - P. 2-3. 

---

111 
 
javobgarlikni  belgilash,  uni  sodir  etishga  mutanosib  bo‘lgan  jazoni 
tayinlash  majburiyatini  oldilar.  Bu  o‘rinda  og‘irlashtiruvchi  holatlarda 
firibgarlikni  sodir  etganlik  uchun  ozodlikdan  mahrum  etish  tarzidagi 
jazo  nazarda  tutilishi,  mazkur  jinoyatlarning  ekstraditsiyaviy  tavsifga 
ega bo‘lishi ta‘minlanishi lozim (2 modda). 
 
Bundan  tashqari  YI  a’zo  davlatlari  xodimlari  mazkur  konvensiya 
birinchi  moddasida  belgilangan  jinoyatlarni  sodir  etganligi  uchun 
tashkilot  rahbarlarini  jinoiy  javobgarlikka  tortish  bo‘yicha  zaruriy 
choralarni qo‘llash majburiyatini ham oldilar (3-modda). 
 
Konvensiya  YI  davlatlariga  milliy  sudalri  yurisdiksiyani  gumon 
qilinuvchi (ayblanuvchi) fuqaroligi yoki doimiy yashovchi davlat huquqi  
bog‘lash majburiyatini yuklaydi. Konvensiyaning 5-moddasiga muvofiq 
YI har bir a’zo davlati ushlab berish rad etilgan holatda o‘z fuqarolarini 
jinoiy  javobgarlikka  tortilishi  va  sud  qilishini  ta‘minlash  majburiyatini 
oladi.  Agar  firibgarlik  soliq  va  boj  qoidalarini  buzish  bilan  bog‘liq 
bo‘lsa ushlab berishni rad etish taqiqlanadi. 
 
Firibgarlikning YI moliyaviy manfaatlariga zarar keltiruvchi boshqa 
jinoyatlar, xususan, korrupsiyaviy tavsifdagi jinoyatlar bilan aloqadorligi 
ma‘lum  bo‘lgandan  so‘ng  PIF  Konvensiyasi  1996-yil  27-sentabrdagi 
Korrupsiyaga qarshi kurash to‘g‘risidagi Protokol bilan to‘ldirildi.
75 
 
 
Iqtisodiy  firibgarlikning  o‘ziga  xos  xususiyatini  inobatga  olib,  PIF 
Konvensiyasi 1997-yil 19-iyundagi pullarni yuvish va yuridik shaxslarni 
jinoiy  javobgarlikka  tortish  to‘g‘risidagi  ikkinchi  Protokol  bilan 
to‘ldirildi
76
. 
 
1988-yilda firibgarlikka qarshi kurash bo‘yicha muvofiqlashtiruvchi 
markaz - UKLAF (fransuzchadan Unite de Cordination de la Lutte Anti-
                     
75
См.:OfficialJournal of the European Communities - № С313. - 23 October 1996. - Brussels,  1996. 
- 
P. 1-2.
 
76
  См.:  А.Волеводз.  Международные  правоохранительные  организации:  учебное  пособие  –  М., 
Проспект, 2011. С.85. 

---

112 
 
Fraude - UCLAF) ta’sis etildi, firibgarlik holatlari to‘g‘risida ma‘lumot 
to‘plash,  korrupsiyaga  qarshi  kurash  masalalari,  shuningdek  YI 
moliyaviy  manfaatlariga  taalluqli  boshqa  qator  masalalar  uning 
vakolatiga kiritildi
77
. 
 
YI  Hisob  palatasi  tomonidan  1988-1998-yillarda  o‘tkazilgan 
tekshirishlar  UKLAFning  firibgarlikka  qarshi  kurash  bo‘yicha  faoliyati 
cheklanganligi va past samaradoligi bilan ajralib turganligini ko‘rsatdi
78
. 
 
Shunday  qilib,  uning  ma‘lumotlariga  ko‘ra  1997-yilda  YI  da 
ishlarning  noto‘g‘ri  yuritilganligi  oqibatida  budjetning  qariyb  5  % 
yo‘qotildi  va  bu  qariyb  4  mlrd.  EKYU  ni  tashkil  etdi.  Auditorlar 
palatasining fikricha butun javobgarlik yetarlicha nazorat qilinmaganlik, 
shuningdek, 1998-yil 7-oktabrdagi firibgarlikda yotadi.  
 
1999-yilda firibgarlikka qarshi kurash bo‘yicha muvofiqlashtiruvchi 
markaz – UKLAF bekor qilingan.  
 
UKLAFni  bekor  qilinishi  YI  fondlaridagi  firibgarlikka  va  YI 
nohalol  xizmatchilari  korrupsiyasiga  qarshi  kurash  masalasini  kun 
tartibidan  chiqarib  tashlamadi  va  oldin  yo‘l  qo‘yilgan  kamchiliklarni 
inobatga  olgan  holda  komissiya  firibgarlikka  qarshi  kurashish  bo‘yicha 
samarali  instrumentni  yaratish  to‘g‘risida  qaror  qabul  qildi  va  uni  YI 
institutlari va organlaridan Mustaqilligi ta‘minlandi. 
 
Firibgarlikka  qarshi  kurashish  bo‘yicha  Yevropa  byurosi  -  OLAF 
(inglizcha  European  Anti-fraud  Office  –  OLAF),  1999-yil  28-apreldagi 
komissiya qaroriga ko‘ra tashkil etildi. 
Mazkur qarorga muvofiq: 
-  OLAF  komissiyaning  Mustaqil  organi  sifatida  ta’sis  etiladi  va 
uning vakolatiga doir masalalar  yuzasidan funksional Mustaqillikka ega 
(1-modda). 
-  Firibgarlikka,  korrupsiyaga  va  YI  moliyaviy  manfaatlariga  doir 
boshqa  noqonuniy  faoliyatga  qarshi  kurashni  kuchaytirish    OLAFning 
vazifasi hisoblanadi (2 modda); 
- OLAF komissiyaning YI a’zo davlatlari  bilan firibgarlikka qarshi 
kurash sohasidagi hamkorligiga ko‘maklashishi lozim; 
-  OLAF  moliyaviy  jinoyatlarga  qarshi  kurash  to‘g‘risidagi  umum 
Yevropa qonunchiligini ishlab chiqishda ishtirok etadi; 
-  OLAF  ma’muriy  tergovlarni  amalga  oshiradi  (OLAF  ning  ichida 
sodir  etilgan  jinoyat  va  huquqbuzarliklar  Yuzasidan),  ichki  tergov  (YI 
ning  institutlari  ixtisoslashtirilgan  organlari  va  muassasalari  tomonidan 
                     
77
См.: Official Journal of the European Communities № C 328. 26 October 1998. Brussels, 1998. P.95.