««xalqaro audit»

(tavakkalchilik)ka  asoslangan  audit  vujudga  kelgan.  Bu  nafaqat  tasdiqlovchi 
auditning,  balki  maqsadli-sistemali  auditning  ham,  ammo  ko’proq  statistik  yoki 
nostatistik  tanlab  tekshirishga  asoslangan  jarayondir.  Bizning  respublikamizda 
auditorlik  faoliyatiga  statistik  usullarni  tadbiq  qilish,  aniqrog’i,  auditorlik 
statistikasini  fan  tarmog’i  sifatida  shakllantirishga  ilmiy  negiz  mavjud  va  uni 
rivojlantirish istiqbolga ega. 
G’arb  mamlakatlarida,  masalan,  AQShda,  buxgalteriya  hisobining  umumqabul 
qilingan printsiplari – BXUP – (GAAP – Generally Accepted Accounting Principles) 
tizimiga  rioya  qilish  barcha  buxgalterlar  va  auditorlar  uchun  majburiy  hisoblanadi. 
AQSh  ning  o’zida  buxgalteriya  hisobi  standartlari  uzoq  vaqt  ommaviy  muhokama 
qilinganidan  so’ng,  mustaqil  kengash  –  Financial  Accounting  Standards  Board 
(FASB) tomonidan tasdiqlanadi. 
Buxgalteriya hisobi standartlari bilan birga audit standartlari ham qo’llaniladi. 
AQShda ular auditning umumqabul qilingan standartlari – AUS (GAAS – Generally 

---

 
15 
Accepted Auditing Standards) deb ataladi. Ular auditorlik tekshiruvlarini tashkil etish 
va  o’tkazishda  hamda  uchraydigan  muammmolarni  hal  etishda  qo’llaniladi. 
Standartlar  Amerika  qasamyod  qilgan  buxgalterlar  instituti  –  AQBI  (AICPA  – 
American  Institute  of  certified  Public  Accountants)ning  maxsus  bo’limi  tomonidan 
ishlab chiqilgan. Ular mamlakatdagi barcha buxgalterlar uchun majburiy hisoblanadi. 
Standartlarga rioya qilinmagan hollarda sudlar va auditorlar ustidan nazorat qiluvchi 
boshqa organlar ular faoliyatini to’xtatishga haqlidir.