Xaitov Bafo Usmonovich «Kompyuter grafukasi» O’zbekiston Respublikasi

Tasvir 9.1. Chizma chiziqlarini qo’llanilishi

4. 
   O’zDST 2.304-97 (Chizma shriftlari)
   

Ushbu stanandartga muvofiq konstruktorlik hujjatlarida barcha yozuvlarga yagona talab qo’yiladi. AutoCAD dasturida shriftlarning tuzilishi, bosh harfga nisbatan kichik harflar balandligi, harflar va qatorlar orasidagi masofalar avtomatlashtirilganligini hisobga olib ushbu standartdan faqat shriftlarning tuzilishi va bosh harf balandligiga qo’yilgan talabni inobatga olish kifoya. Shriftlardagi asosiy parametr bu bosh harflarning balandligidir.
Standart shriftlarning quyidagi o’lchamlari belgilangan: 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40.

5. O’zDST 2.305-97 (Ko’rinishlar, qirqimlar, kesimlar)

Ushbu stanandartga muvofiq konstruktorlik hujjatlarida buyum va detallarning ko’rinishlari, ko’rinishlarda qirqim va kesimlarni joylashishi, ularni formatda joylashtirish talablari belgilangan.
Standart talabiga muvofiq buyumning tasviri to’g’ri burchakli (ortogonal) proektsiyalarda bajariladi. Buyum kuzatuvchi bilan tasviri bajarilayotgan tekislik orasida deb faraz qilinadi.
Kub ichida joylashgan buyumning oltita ko’rinishi kubning olti yog’ida tasvirlanib (tasvir 9.2), so’ngra ulardan bitta tekislik xosil qilinadi. Asosiy tekislik sifatida frontal proektsiyalar tekisligi V qabul qilingan va boshqa tekisliklar o’sha tekislik bilan bitta tekislik hosil bo’lguncha buriladi (tasvir 9.3).

Tasvir 9.2. Asosiy ko’rinishlarni hosil qilinishi

Tasvir 9.3. Asosiy ko’rinishlarni joylashishi


Tasvir 9.4. Qo’shimcha ko’rinishni belgilanishi va bajarilishi
Chizmada barcha ko’rinishlar proektsion bog’lanishda tasvirlanadi. Agar ko’rinishlardan biri proektsion bog’lanishda joylashmagan bo’lsa yoki buyum sirtining biror qismini asosiy ko’rinishlarda tasvirlashning iloji bo’lmasa, buyum sirtiga parallel’ bo’lgan yangi tekislikka qo’shimcha ko’rinish sifatida proektsiyalanadi va chizmada ko’rinish yo’nalishi belgilanadi, qo’shimcha ko’rinish esa o’sha belgi bilan nomlanadi (tasvir 9.4). Qo’shimcha ko’rinish chizma formatining bo’sh joyida tasvirlanadi.
Agar buyum sirtining ayrim tor qismigina chegaralanib olinsa, bunday tasvir
mahalliy ko’rinish deb nomlanadi (tasvir 9.5 B ko’rinish).