X to‘xtaboyev kimyo 9

• Aluminotermiya – metall oksidlarini 
aluminiy bilan qaytarib, metall olish 
usuli.
Aluminotermiyani rus olimi N.N.Beketov 
o ch g a n . A l u m i no
t er m i y a m e t a l l u r g i y a 
sanoatida xrom, marganes, vanadiy, sirkoniy, 
titan kabi metal larni ularning oksidlaridan olishda ishlatiladi.
bKM elementlari: aluminiy, atom tuzilishi, tabiatda uch-
rashi, elektrotermik usulda aluminiy olish, f izik xossalari, 
alumi notermiya.
 
Savol va topshiriqlar:
?
1. Aluminiyning qanday tabiiy birikmalarini bilasiz?
2. Aluminiy olishdagi elektrolit qanday tarkibga ega?
3. 39 g xrom (III)-oksidni qaytarish uchun qancha aluminiy
kerak bo‘ladi?
4. Aluminiyning ishlatilish sohalarini aytib bering.
5. Aluminiy va mis qotishmasining 10 g ga ortiqcha miq- 
dorda xlorid kislota ta’sir ettirilganda 6,72 l (n.sh.) vodo -
rod olingan bo‘lsa, qotishmaning % tarkibini aniqlang.
6. Nemis olimi F.Vyoler 1827-yilda aluminiyni quyidagi usul
bilan olgan: AlCl
3 
+ 3K 
→
3KCl + Al. Bu usul bilan 
5,4 kg aluminiy olish uchun qancha kaliy metalli kerak?
7. Quyidagi o‘zgarishlarni amalga oshirishga imkon beruvchi
reaksiya tenglamalarini yozing.
Al 
→
Al
2
O
3
→
AlCl
3 
→
Al(Oh)
3
→
Al(NO
3
)
3
.
15- rasm.
Aluminiy 
yordamida temir 
oksidini qaytarish.
http:eduportal.uz

---

127
Namunaviy misol, masala va mashqlar ishlash
 
1- misol.
 
5,4 g 3 valentli metall havoda qizdirilganda 10,2 g 
shu metallning oksidi olingan. Qizdirish uchun qaysi metall 
olingan?