X. Sanoqulov, D. Xodiyeva. M. Satbayeva mehnat va uni 0 6qitish metodikast

Savollar:
1. Kasb-hunar deganda nimani tushunasiz?
2. Qanday kasb-hunar turlarini bilasiz?
3 .0 ‘rta Osiyolik mutafakkirlardan kimlami bilasiz?
4. Mutafakkirlarning kasb-hunar haqidagi qanday fikrlarini bilasiz?
5. Mutafakkirlar merosi mehnat tarbiyasiga qanday ta’sir etadi?
Mavzu: BosblangMch mehnat ta’limi
va tarbiyasida o‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirishga
innova tsion yondashuv
0 ‘zbekiston Respublikasi o ‘z mustaqilligiga erishganidan so‘ng 
ta’lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar jarayonida asosiy 
bo‘g‘in hisoblangan umumiy o‘rta ta’lim maktablari faoliyatida o‘quv- 
chilarni hayotga tayyorlash va kasb tanlashga yo‘naltirish muhim 
vazifalardan biri hisoblanadi.
0 ‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish o‘qituvchi rahbarligida

---

o‘quvchilar tomonidan bajariladigan aqliy va jismoniy harakat jara- 
yonlaridan iborat bo‘lib, buning natijasida ular mehnat predmetlari, 
vosita va jarayonlari haqidagi bilimlarni hamda ma’lum sohadagi 
ishlab chiqarish mehnati va kasbga yo‘naltirish amaliy ko‘nikma va 
malakalarini egallaydilar, ongli ravishda kasb tanlashga hamda jamiyat 
va shaxs farovonligi yo‘lida mehnat faoliyatiga tezda qo‘shilishlariga 
imkon beruvchi shaxsiy sifatlari hamda tafakkurlarini rivojlantiradilar. 
Yangi iqtisodiy munosabatlar kasb-hunarga yo‘naltirishning yangicha 
munosabati sharoitida mehnat ko‘nikmalari va malakalarini maqsadli 
shakllantirishdan iborat bo‘lib, ongli va har tomonlama rivojlangan 
fuqoroni tarbiyalashning tarkibiy qismi hisoblanadi.
0 ‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘llash ishlari maqsadli mehnat 
ta’limining maqsad va vazifalari bilan uyg‘unlikda namoyon bo‘ladi.
Kasbga yo‘naltirishdan asosiy maqsad o‘sib kelayotgan yosh 
avlodni ongli va mustaqil ravishda kasb tanlashga tayyorlashdan 
iborat bo‘lib, bu jarayon shaxsning bo‘lg‘usi kasbiy faoliyat subyekti 
sifatida shakllanishini nazarda tutadi hamda uning bozor iqtisodiyoti 
munosabatlariga moslashib borishiga ko‘maklashadi.
Shu munosabat bilan o‘quvchilarga ilm-fan asoslarining mustah- 
kam bilimlarini singdirish, ularda yuksak onglilikni tarbiyalash, 
umuminsoniy qadriyatni shakllantirish, yosh avlodni turmushga va 
mehnatga, ijtimoiy zarur kasblami ongli ravishda tanlashga tayyorlash 
mehnat ta’lim va tarbiyasining vazifalaridir.
Hozirgi vaqtda ijtimoiy va ilmiy texnikaviy taraqqiyot sharoitida 
maktab o ‘quvchilarini kasb va hunarga yo‘naltirishning muhimligi 
ancha oshdi. 0 ‘quvchilarni to‘g‘ri va erkin kasb tanlashga yo‘naltirish 
bugungi kunning dolzarb vazifalaridan biridir. To‘g‘ri kasb tanlash 
insonning kelajagini, hayot tarzini belgilashda katta ahamiyat ega. 
Har bir shaxs kasbni o‘z qiziqishi, qobiliyati va ijtimoiy muhit nuqtayi 
nazaridan tanlaydi.
0 ‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish ishlarini olib borishda 
“Kasb o‘zi nima?” degan savol tug‘iladi. Kasb to‘g‘risida bir qanchu 
ta’riflar berilgan.
• Kasb bu - insonga ma’lum bir talablar qo‘yuvchi faoliyat Uirklir.
• Kasb - insonni jamiyat tomonidan tan olinishidir.

---

• Kasb - tiriklik va tirikchilik manbayi.
0 ‘quvchilami kasbtanlashgayo‘naltirishning asosiy yosh bosqich- 
lari mazmuni quyidagilardan iborat:
1. Maktabgacha ta’lim yoshidagi - 1 bosqich;
2. Boshlang‘ich kichikyoshdagi (1-4 sinflar) - II bosqich;
3. 0 ‘rta yoshdagi (5-7 sinflar) -III bosqich;
4. Katta yoshdagi (8-9 sinflar) - IV bosqich.