X банклард. А моддий ва номоддий активлар ҳисоби таянч сўз ва иборалар

X. БАНКЛАРД.А МОДДИЙ ВА НОМОДДИЙ АКТИВЛАР ҲИСОБИ


Таянч сўз ва иборалар. Асосий воситалар, бошланғич қиймат, қолдиқ қиймат, амортизация, номоддий активлар, бино – иншоатлар, мебел ва жиҳозлар, қайта баҳолаш, олдиндан тўлаш, кам баҳоли ва тез эскирувчи буюмлар, инвентаризация, тақсимланмаган фойда, гудвилл, дастурий таъминот.
10.1. Тижорат банклари асосий воситаларнинг мазмуни ва уни ҳисобини ташкил этилиши
Асосий воситалар – бу моддий активлар бўлиб:
а) банк фаолиятида банк хизматларини кўрсатиш жараёнида, ижарага бериш учун ёки маъмурий мақсадларда фойдаланилади;
б) бир йилдан ортиқ вақт мобайнида фойдаланишга мўлжалланган.
Асосий воситаларга қуйидагилар киради: бино, иншоотлар, ускуна ва асбоблар, компьютерлар, мебель, ҳисоблаш техникаси, транспорт воситалари, фойдаланиш ҳуқуқи билан олинган ер, кутубхона фондлари, қийматидан қатъий назар, сигнализация (огоҳлантириш) ва бинони қуришда унинг нархига киритилмаган телефонлаштириш объектлари ва ҳ.
Тижорат банкларда асосий воситаларнинг ҳисоби Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2004 йил 27 ноябрдаги "Ўзбекистон Республикаси банкларида асосий воситаларнинг бухгалтерия ҳисоби тўғрисида"ги 25/8-сонли Низомига асосан олиб борилади. Унга кўра, банк балансига асосий воситалар қуйидаги ҳолларда киритилади:

1. 
   тўлов эвазига сотиб олиш;
   
2. 
   объектларни қуриш ёки реконструкция қилиш йўли билан олиш;
   
3. 
   текинга ёки субсидия кўринишда олиш;
   
4. 
   молиявий ижара (лизинг) шартномаси бўйича олиш;
   
5. 
   ортиқча чиққан (ҳисобга олинмаган) асосий воситалар аниқланиши.
   

1-жадвал
Тижорат банкларида асосий воситаларни ҳисобга олувчи ҳисобварақлар¹

№