Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги

Нутқида нуқсони бўлганo‘quvchilarni maktab ta’limiga ijtimoiy 
tayyorlik Нутқида нуқсони бўлганbolalarning o‗zi uchun yangi bo‗lgan 
«o‗quvchi» ijtimoiy pozisiyasini egallashga va uning faoliyatini belgilaydigan 
qobiliyati, shuningdek motivatsiyaning shakllanganligi xususiyatlari bilan bog‗liq. 
U quyidagilardan tashkil topadi: 
- Нутқида нуқсони бўлганmaktabgacha yoshdagi bolaning maktabga qabul 
qilinishdagi ichki pozisiyasi, bu o‗quvchi bo‗lishga intilish, maktab hayotiga 
qiziqish, yangi qoidalarni va majburiyatlarni bajarish istagiga o‗z ifodasini topadi.
- bilish motivatsiyasi, bilim olish, o‗qishga qiziqish, o‗qishning muhimligini, 
o‗kuv faoliyatining bilish uchun ahamiyatliligini anglab yetish, o‗quv 
topshiriqlarini qabul qilishga tayyorlikda ifodalanadi; 
- kommunikabellik darajasi, u yangi – o‗quvchi ijtimoiy rolini egallash 
uchun muhim va tengdoshlari bilan muloqot ehtiyojda, o‗z xulqini o‗quv guruhi va 
sharoitga bo‗ysundira olish, maktab qoidalari va majburiyatlarini bajarish istagiga 
ta‘sir ko‗rsatadi. 
Surdopedagoglarning ishlarida ko‗rsatilishicha, ko‗pchilik, masalan zaif 
eshituvchilar (66,5%) uchun o‗kishning bilvosita mahsuli bilan bog‗liq motivlar 
xarakterlidir. O‗xshash tendensiyalar eshitadigan bolalarda (70%) ham kuzatiladi.
O‗rganilgan Нутқида нуқсони бўлганmaktabgacha yoshdagi bolalarning qariyb 
uchdan birida bilish motivlari ustuvorlik qiladi. bunda ustuvor motivatsiya bilan 
maktab hayoti haqida ma‘lumotga egalik o‗rtasida bog‗liqlik ko‗zga tashlanadi. 
Zaif eshituvchi bolalarning taxminan 29% i maktab haqida cheklangan tasavvurga 

---

ega, gatijada, ular maktab hayotining tashqi atributikasiga ko‗proq qiziqadi. 
Maktab ta‘limiga motivatsiyadi tayyorgarlikning yetarli darajada emasligi 
Нутқида нуқсони бўлганbola shaxsiga va uning o‗quv faoliyati motivlariga 
maxsus korreksion – pedagogik ta‘sir zarurligidan dalolat beradi.