Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Suyunov SH.J. 
–
 Master student of Termez State University 
 
 Annotation.
The role of family education in the development of national and spiritual 
potential of students, the technology of a creative approach to family education in the era of 
globalization and the criteria of national and spiritual potential of high school students are 
analyzed in the article. 
 Key words:
students, national spirituality, potential, family upbringing, development, 
criteria, parents, upbringing, pedagogy. 
Jamiyat taraqqiyotini rivojlantirish sharoitida inson omilini vujudga keltirish davr talabiga 
aylandi. О‘zbekistonda barkamol avlod tarbiyasi, uning hayoti va mehnati, ma’naviy salohiyatini 
rivojlantirish davlat va jamiyatning asosiy maqsadiga aylangan. Insonning jamiki ezgu xislat va 
fazilatlari, voqelikka ma’naviy, g‘oyaviy va madaniy munosabati asoslari oilada shakllanadi. Shu 
sabab barkamol avlod shakllanishining ilk poydevori bо‘lgan oilaga e’tibor xalqning qoni va 
joniga singib ketgan, oila ma’naviy qadriyat sifatida davlat muhofazasiga olingan. 
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili. 
Oila pedagogikasining О‘zbekistonda shakllanish tarixi 
eramizdan avvalgi davrlarga borib taqaladi. Oila tarbiyasi haqidagi qarashlar dastlab “Avesto” 
kitobida, keyinchalik islom dini muqaddas manbaalarida, buyuk Sharq mutafakkirlari merosida 
sayqal topdi. Oilaviy tarbiya jarayonini rejalashtirish, tashkil qilish ota-onaning tashkilotchilik 
qobiliyatiga bog‘liq bо‘lsa, farzandlarning tarbiya salohiyatini о‘stirish va namoyon qilish ota-
onaning tarbiyachilik qobiliyati va imkoniyatlari, ma’naviyati va madaniyati, tarbiyalanganlik 
darajasiga bog‘liq bо‘ladi. Chunki farzandlar ma’naviyatini shakllantirish, ijobiy xulq-atvor 
kо‘nikmalarini takomillashtirish, motivatsiyasini kuchaytirish va milliy ma’naviy-axloqiy 
qadriyatlarga ijobiy munosabatini shakllantirish, asosan, oiladagi tarbiya orqali amalga oshiriladi. 
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar о‘quvchi-yoshlarning kundalik faoliyatida odat, an’ana tusiga 
kirib qolgandagina ma’naviy shakllanishga bevosita ta’sir etadi. Bu ezgu ishni har bir ota-ona о‘z 
vazifasiga aylantirishi zarur. Bu xususida hadisda shunday deyiladi: “Yaxshilik qilishni, mehr-
shafqat va mehribonlikni oilangdan boshla
1
”. 
1
Al-Buxoriy, Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil. Hadis. 4 kitob. Al-Jome’ as-sahih (Ishonchli to‘plam) 1-k. – T.: Qomuslar Bosh 
tahririyati, 1991. 201-b.
27

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/6 
Pedagogika fanlari doktori, professor M.Quronov esa milliy tarbiyalanganlik mezonlarini 
sinflar kesimida 6 yо‘nalish (vatanparvarlik, milliy g‘urur, vijdoniylik, millatlararo muloqot 
madaniyati, milliy odob-axloq, mafkuraviy onglilik darajasi) asosida ilgari suradi
1
. Yana bir о‘quv 
qо‘llanmasida esa о‘quvchi milliy tarbiyaviy fazilatlari va milliy identifikatsiyasiga ijtimoiy 
institutlar ta’siri kо‘lamini yoritib bergan
2
. 
Professor A.Munavvarov oilada bolalarni tarbiyalashning milliy xususiyatlarini, ma’naviy 
mezonlarini о‘zining “Oila pedagogikasi” kitobida sanab о‘tadi
3
.
Tadqiqotchi M.Qahhorova esa о‘quvchi-yoshlarga ta’lim jarayonida ma’naviy tarbiya 
berishda milliy va oila tarbiyasiga tayanilishini ta’kidlaydi
4
. 
Tadqiqotchi R.Rustamova о‘zining “Oilaviy tarbiya va farzandlar ma’naviyati” nomli 
risolasida oilaning ma’naviy yuksaklik darajasini aniqlovchi 8ta mezonlarni tavsiya etadi
5
.
Professor O.Musurmonova “Oila ma’naviyati va milliy g‘urur” kitobida milliy g‘ururni 
shakllantirish va mustahkamlash shaxsning milliy-ma’naviy salohiyati bilan bog‘liq ekanligini 
keltirib о‘tadi
6
.