Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

7.2-rasm.

bu yerda w₁–gazning boshlanich tezligi; w₂–gazning kanaldan oqib chiqish tezligi.

Ko’pchilik hollarda w₂>>w₁ bo’lgani tufayli w₁0 deb olish mumkin, u holda
(7.11)


Pv – diagrammada (7.2-rasm) gazning oqib chiqishini to’liq ishi absdq yuza bilan tasvirlanadi.
7.3. Gazning oqib chiqish tezligi va sarfi

Ideal gazning adiabatik oqib chiqishidagi to’liq ishni (7.9) tenglamadan, adiabatik oqib chiqish tezligini esa (7.11) formuladan aniqlanadi:

(7.11)
yoki

Gazning oqib chiqish tezligi gazning soploga kirishdagi holatiga va chiqishdagi p₂ bosimiga boliq bo’ladi. Gazning soplodan oqib chiqish tezligini bilgan holda soploning chiqish tezligidan chiqayotgan gazning bir sekunddagi massaviy sarfi m ni ushbu formuladan aniqlash mumkin:

bu yerda f – soploning chiqish kesimi yuzasi;

w – oqib chiqish tezligi;
v₂ – chiqish kesimidagi gazningsolishtirma hajmi.
Adiabatik jarayon uchun:

U holda ideal gazning bir sekunddagi massaviy sarfi:



yoki

Ideal gazning bir sekunddagi massaviy sarfi chiqish kesimining yuzasiga, gazning boshlanich holatiga va kengayish darajasiga boliqdir.

(7.14) – formuladan ko’rinib turibdiki, gazning sarfi m p₂/p₁ nisbatga boliqdir. Agar p₁=p₂, ya’ni p₂/p₁=1 deb qabul qilsak, u holda (7.14) formulaga ko’ra gaz sarfi nolga teng bo’ladi. Haqiqatan ham p₁=p₂ da bosimlar farqi bo’lmaydi va oqib chiqish jarayonining bo’lishi mumkin emas. Agar (7.14) formulaga p₂/p₁ ning qyimatini 0 dan 1 ga qadar ketma-ket qo’yib borsak, gaz sarfining o’zgarishi 7.3-rasmda ko’rsatilgan egri chiziq bilan tasvirlanadi.