|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
33
yuragi orqasiga tortib ketdi. Nima kilishni bilmay, sukut saqlar edilar.
Shu orada Milxunning boshiga bir fikr kelib qoldi. U kafti bilan eshkakning tagiga bir urib,
tirgagidan chiqarib yubordi. Keyin nima uchundir qayiqning burniga chiqib, qaddini g‘oz tutib,
eshkakni langar qilib turib oldi. Hech kim unga hech narsa demadi. U ham hech kimga e’tibor bermadi.
— Ey, qanjiq! — g‘azab bilan baqirdi u eshkakni ko‘targanicha tuman zulmati tomonga tahdid
solib. — Ey, shamollar Shomoni! Eshityapsanmi? Agar sen qanjiq itning o‘ligi bo‘lmay, shamollarning
egasi bo‘lsang, qani sening shamollaring! Yoki iningda o‘lib qoldingmi, qanjiq?! Yo seni har tarafdan
ayg‘irlar o‘rab olgan bo‘lsa, qay biriga orqa o‘girishni bilmay qoldingmi? Yo hammasiga bir-bir orqa
o‘girib, chaqishib qoldingmi? Shuning uchun ham shamol ko‘tarishga qurbing yetmayaptimi? Yoki
bo‘lmasa biz bu yerda, o‘raning ichiga tushib qolgandek tuman ichida, halokat ostida qolib
ketganimizni bilmaysanmi, qanjiq? Yo oramizda yosh bola borligini bilmaysanmi? Bolaning suv
ichgisi kelyapti, suv, tushunyapsanmi?! Senga aytyapman, oramizda yosh bola bor, u birinchi marta
dengizga chiqqan! — Sen-chi, sen bo‘lsang bizlardan qasdingni olyapsan. Axir, bu nomardlik-ku!
Agar sen tyulen tezagi bo‘lmay, shamollar egasi bo‘lsang, javob ber! Shamollaringni yubor!
Eshityapsanmi?! Tumanlarni dumingga qistirib olib ket! Eshityapsanmi aytganlarimni? Bo‘roningni
yubor, qanjiq, eng dahshatli bo‘roningni yubor! Tlangilani yubor, qanjiq, senga aytyapman! Mayli,
bo‘ron kayig‘imizni ag‘darsin, to‘lqinlarga g‘arq bo‘lib ketaylik, iflos, qanjiq! Eshityapsanmi, senga
aytyapman! Tuf senga, ablah! Paxmoq soqolingga tupurdim! Agar shamollarning egasi bo‘lsang,
bo‘roningni yubor, bizni dengizga cho‘ktir, agar shunday qilmasang, g‘irt qanjiq ekansan! Men ham
ayg‘irman, yana bitta ayg‘ir. Faqat men seni... istamayman, mana senga, mana senga, mana, mana,
kesib ol, mana, kesib ol deyapman, ol!
Milxun shamollar Shomonini mana shunday shaloq so‘zlar bilan so‘ka boshladi. Allaqayoqlarga
berkinib olgan Shomon o‘zining qo‘l ostidagi shamollarini qayoqlargadir berkitib tashlaganga
o‘xshardi. Milxun shu tarzda yana ancha mahalgacha tomog‘i xirillab, holdan toyguncha shamollar
xo‘jasini ham tahqirlab, ham haqoratlab, yana yalinib qichqirardi.
So‘ng u eshkakni zarb bilan dengizga uloqtirib yubordi, o‘zining doimiy o‘rniga kelib o‘tirdi va
yuzini qo‘llari bilan to‘sib, ho‘ngrab, o‘kirib yig‘lab yubordi. Hamma chorasiz jim qotgan edi, Milxun
bo‘lsa hiqillab yig‘lab, kenjatoylarining nomini aytib baqirardi. Erkak kishining yig‘laganini ilgari
ko‘rmagan va qo‘rquvdan titrab-qaqshab o‘tirgan Kirisk esa ko‘zlarida yosh O‘rxon boboga murojaat
qildi:
— Atkichx! O, atkichx!.. U nega bunday qiladi? Nega yig‘layapti?
— Qo‘rqma, — tasalli berdi chol bolaning qo‘llarini mahkam qisib. — Hozir o‘tib ketadi. Hozir
bas qiladi. Sen buni o‘ylama. Buning senga daxli yo‘q. Hozir o‘tib ketadi.
Chindan ham Milxun asta-sekin tinchib qoldi. Lekin hamon qo‘llarini yuzidan olmas, hamon
yelkalari silkinib, xo‘rsinib-xo‘rsinib qo‘yardi. Emrayin qayiqni suvda qalqib yurgan eshkak tomon
ohista yaqinlashtirdi, uni olib, yana joyiga, tirgagiga o‘rnatib qo‘ydi.
— O‘zingni bos, uka, — dedi u Milxunni yupatib. — Gaping to‘g‘ri, tumanda azob tortgandan
bo‘ronda qolgan afzal. Lekin hali bir oz sabr qilib turaylik. Balki havo ochilib ketar. Ilojimiz qancha...
Milxun javob bermadi, uning boshi tobora egilib borar, oldiga qarashga qo‘rqadigan jinniday
bukchayib olgandi.
Tuman esa hamon pinagini buzmas, okean uzra muallaq turib qolgan, olam dong qotib qolgan
buyuk bir zulmat ichida yo‘qolgan edi. Qilt etgan shamol, biron-bir o‘zgarish yo‘q edi. Milxun
shamollar Shomoniga qanchalar yalinib-yolvorib, uni qanchalar qarg‘ab, haqorat qilgan bo‘lsa ham u
parvo qilmas, go‘yo ko‘r va karday edi. Shamollar egasinint jahliyam chiqmas, qimir ham etmas,
bo‘ronniyam chaqirmas edi...
Emrayin bir joyda turib qolmaslik uchun o‘zining oldidagi bir juft eshkakni eshib turar, qayiq
sirpanganday, sezilar-sezilmas jilib borardi. O‘rxon indamas, u o‘z o‘ylariga g‘arq bo‘lgandi, ehtimol,
u yana, ehtimol, oxirgi marta o‘zining Suv parisini o‘ylayotgandir?
Chingiz Aytmatov. Sohil yoqalab chopayotgan olapar (qissa)
Do'stlaringiz bilan baham: | 
