Web of conferences konferensi internasional penelitian inovatif ilmu pengetahuan dan pendidikan

S6 
S7 
S8
1 
 P
bitla rni o‘rin a lma shtirish 
f (R
i-1
, k
i
), 
(32 бита ) 

---

SCIENCE COMMUNITY: WEB OF CONFERENCES
October-December, 2021
69 
4- rasm. 
i 
- raundning bajarilish blok-sxemasi. 
Natija har biri 4 bitdan iborat bo‘lgan qismlarga (4 xonali kirish yo‘li vektorlari) ajratiladi. Maxsus 
almashtirish uzellari yordamida har bir vektor boshqasi bilan almashtiriladi. Olingan vektorlar 32 xonali 
so‘zga birlashtirilib, chap tomonga siklik ravishda siljitiladi va 64 xonali blokdagi boshqa 32 xonali 
so‘z (birinchi iteratsiyadagi V so‘zi) bilan mod 2 amali bo‘yicha jamlanadi. Birinchi iteratsiya 
tugaganidan so‘ng kichik bitlar o‘rnida V so‘z joylanadi, chap tomonda esa A so‘z joylanadi. Keyingi 
iteratsiyalarda so‘zlar ustidagi amallar takrorlanadi.
Har bir iteratsiyada kalitlar quyidagi qoidaga binoan tanlanadi:
 
k
i
 = 
(i-1) mod 8, 1

 i 

 24
bo‘lganda,

32 – i, i 

 25
bo‘lganda
, 
0, i = 32
bo‘lganda.

Gammalash – 
dastlabki bitlarning ketma-ketligi gammaning bitlari ketma-ketligi bilan mod 2 
amali bo‘yicha jamlanadi. Gamma oddiy almashtirish tartibiga ko‘ra hosil qilinadi. Gammani 
shakllantirishda ikkita maxsus doimiylardan hamda 64 xonali ikkilik ketma-ketlik sinxropisilkadan 
foydalaniladi. Axborotni faqat sinxroposilka borligida deshifrlash mumkin. Sinxroposilka maxfiy 
bo‘lmaydi va ochiq holda kompyuter xotirasida saqlanishi yoki aloqa kanali orqali uzatilishi mumkin.
Teskari bog‘lanishli gammalash – 
jarayon gammalash holatidan faqat shifrlashni birinchi 
qadamidagi harakatlar bilan farqlanadi.
Imitovstavka
– dastlabki axborotni va maxfiy kalitni o‘zgartirish funksiyasi hisoblanadi. U 
k 
bit uzunlikdagi ikkilik ketma-ketlikdan iborat bo‘lib, 
k
ning qiymati noto‘g‘ri axborotning zo‘rlab 
kiritilish ehtimolligi P
zk 
bilan P
zk 
= 1/2
k 
munosabat orqali bog‘langan. 
Imitovstavkani shakllantirish metodi quyidagi bosqichlar ketma-ketligidan iborat. Ochiq 
ma’lumot 64 bitli T(i) (i=1,2,3,….m) bloklarga ajratiladi, bu yerda m – shifrlanuvchi ma’lumot hajmi 
orqali aniqlanadi. Birinchi blok T(1) oddiy almashtirish metodining birinchi 16 iteratsiyalariga binoan 
o‘zgartiriladi. Kalit sifatida dastlabki ma’lumot shifrlanishida ishlatiladigan kalit olinadi. Olingan 64 
bitli ikkilik so‘z ikkinchi blok T(2) bilan mod 2 bo‘yicha qo‘shiladi. T(1) blok ustida qanday iteratsion 
o‘zgartirishlar bajarilgan bo‘lsa, jamlash natijasi ustida ham shunday o‘zgartirishlar amalga oshiriladi 
va oxirida T(3) blok bilan mod 2 bo‘yicha qo‘shiladi. Bunday harakatlar dastlabki ma’lumotning (m-1) 
bloki bo‘yicha takrorlanadi. Agar oxirgi T(m) blok to‘liq bo‘lmasa, u 64 xonagacha nollar bilan 
to‘ldiriladi. Bu blok T(m-1) blok ishlanish natijasi bilan mod 2 bo‘yicha yo‘shiladi va oddiy 
almashtirish metodining birinchi 16 iteratsiyalari bo‘yicha o‘zgartiriladi. Hosil bo‘lgan 64 xonali 
blokdan k bit uzunlikdagi so‘z ajratib olinadi va bu so‘z imitovstavka hisoblanadi.
Imitovstavka shifrlangan ma’lumotning oxiriga joylashtiriladi. Bu ma’lumot olingandan so‘ng, 
u deshifrlanadi. Deshifrlangan ma’ulmot bo‘yicha imitovstavka aniqlanadi va olingani bilan