Vzu davlat va huquq asoslari

Vakillik demokratiyasi xalqning o'z hokimiyatini vakillik idoralari. ya’ni demokratik hokimiyatning va mahalliy o'zini-o'zi boshqarish idoralarining saylab qo'yiladigan organlari orqali amalga oshirilishini bildiradi. Bevosita demokratiya xalqning demokratik hokimiyat masalalarini hal etishda umumxalq ovoz berishi (referendum) yo'li bilan to'g'ridan-to'g'ri ishtirok etishidir.
Demokratik tuzum belgilari:

• 
  shaxsning iqtisodiy sohada erkinligi;
  
• 
  inson va fuqaro huquqlari va erkinliklarining e’lon qilinishi va kafolatlanishi;
  
• 
  barcha shakllardagi va tom ma’nodagi demokratiya;
  
• 
  hokimiyat vakolatlarining bo‘linishi;
  
• 
  ijtimoiy hayotda fikrlar xilma-xilligi (plyuralizm), ijtimoiy birlashmalarning ko'pligi;
  
• 
  qonun ustunligi.
  

Antidemokratik tuzumga xos xususiyat shundaki, bunday tuzumda davlat idoralari hokimiyatni amalga oshirish chog‘ida demokratik prinsiplar va qoidalarga rioya etmaydilar, ularni doimo yoki tez-tez buzadilar. Bunday siyosiy tuzumda fuqa- rolarning huquq va erkinliklari poymol etiladi, qo‘pol ravishda buziladi, muxolafat bartaraf etiladi (ba’zan juda shafqatsizlik bilan), ba’zida esa parlament singari demokratik institutlar yo‘q qilinadi.
Aksildemokratik tuzum belgilari quyidagilardan iborat:

• 
  davlatning huquqdan ustunligi;
  
• 
  davlatning jamiyat hayoti barcha sohalarini nazorat qilishi;
  
• 
  davlatning shaxs manfaatlariga befarqligi;
  
• 
  jamoat tashkilotlarining davlatlashtirilishi;
  
• 
  ijtimoiy hayotning butunlay harbiylashtirilishi;
  
• 
  kam sonli millatlar manfaatlariga e’tibor berilmasligi.
  

Aksildemokratik tuzumlar ichida fashistik va totalitar tuzumlami ko‘rsatish mumkin.