Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

U J
l/l
OJ
4^
u>
UJ
U)
to
UJ
u>
p
to
so
to
00
to
;0
to
Os
to
yi
u
£
to to
to to
to
1
3
0
U> to to 4* to to to to to to to to to to to to u> U) 4^ 4^ 4» to - to to to to H-
w
64
-
-
-
to to
-
-
*- -
-
to to to
-
** -
-
to
<* mi H4 4k
1
0
8
to
Ul
54
-
-
-
-
-
-
-
-
H
-
-
- i
,to - -
to to
Os
to to
*-
to -
S)
(it
9 \
-
u> -
00
30 
|
-
-
Hi
-
2
-
-
-
-
-
-
OS 4^ to
Jj
%* &
ve
26 
[
-
-
-
-
-
H -
-
-
-
N
so
-
-
i*
©
o
to
-
to
-
to
-
H
to to
-
to
-
~
-
so
~
H - M l
40
to
u>
U»
w U)
to
9«
to
SO
c
468
SO
*
SO SO so SO
so
so so
*1
so
SO so so
so
so so so so SO so
so so
SO SO
to
U»
to
to to to
o
SO
00 ;0
O s
y* £
uj
to ¡n p
so 0O
OS
4*. UJ to r -
Hafta 
№
— to
-
to
to
to
N azariy
Tay
yorg
arlik
tu
rlari
u> U> U> U>
-
to to u> UJ
-
to to u> to u> UJ u> M
Umumiy
fif
5
0
1
to to to jp*
to to UJ to UJ to
to to to to to to to -
to
4».
Maxsus
Ul Jam i
Tex
nik
_
— to
-
to
to ~ to
-
to - - - to - - - OS
H ujum
to
r-
— -
to «
to
to -
to - -
to - to -
«4
Him oya
00
Jam i
Tak
tik
>e
H ujum
—
-
to
-
-
-
-
to
-
o
Himoya
to
to to
u> -
to to to -
U> to to to to to to
ss
Integral
to to
to
Instruktorlik va 
hakamlik amaliyoti
to so
to
SO
u>
Musobaqalar soni
-fc>
O s
4k
Qabul, nazorat 
talablari
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
I—
* 
l/l
Tayyorgarlik
turlari
to to to to to to to to to to to to to to to to to to to
to to tO to
OS
Jam i haftada, soat
0
‘q
u
v
-tr
en
iro
v
k
a 
bo
sq
ic
hi
ni
ng
2
-o
‘qu
v 
yil
ig
a 
m
o
‘lj
all
an
ga
n 
ha
fta
lik

---

21
6
Jami
yilda
5
2
.
en 50
.
m
48
.1
4
7
.
Os
|4
5
J
I 
4
4
.1
I
4
3
'
14
2.
-C». 40
.
U)
\o
3
8.
U> 36
.
U>
Ut
1
3
4
'
I 
33.
U> 
NJ UJ
30
.
2
9
.
2
8
.
I 
2
7
.
2
6
.
NJ
2
4
.
N"»
9\
NJ
NJ
NJ NJ
NJ
8
8
UJ u> UJ UJ
-
-
NJ NJ u> NJ
OJ NJ U) NJ U» UJ
î
-1
>
— NJ
NJ UJ
8
1
UJ u> U) U)
— -
-
NJ NJ UJ NJ NJ
NJ NJ NJ M — —
*- i— NJ NJ
NJ 4t
11
9
Ul
6
1
NJ — - N>
NJ - NJ NJ — NJ -
NJ NJ -
U> H-
N) H- NJ
NJ O
n
5
8
nj
— -
NJ
NJ NJ — NJ
NJ
« NJ - — NJ — —
NJ
h*
NJ
"4
6
8
00
36
-
NJ
1
— — NJ •—
•t— _ ve
3
2
NJ -
-
-
-
-
— -
*-
NJ
NJ
H-
O
6
8
NJ
NJ U> S*
>- NJ
NJ
NJ NJ NJ NJ —
im
UJ H* U) NJ
z*
_
«
r
1
0
IO
NJ NJ
m
NJ
1
02
v© NJ
V
0
NJ VO
UJ
h
*
M
2
0
4*.
NJ
E
5
2
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
NJ
S
I|
624
nj
NJ r3 NJ N) NJ NJ N) NJ NJ NJ NJ NJ NJ NJ N) NJ NJ NJ NJ NJ N) SJ NJ NJ NJ NJ NJ N) MÉ
ON
24-jadvai
0 ‘quv-lrenirovka bosqichining 3 -5 -o ‘quv yülariga moijallangan o‘quv-mashg‘ulot soatlarining taqsimlaiiishi
Tayyorgarhk tnrlari
In
te
g
ra
l 
ta
yy
o
ïg
ar
li
k 
v
a 
n
az
o
ra
t 
o
‘yin
la
ri
In
st
ru
k
to
rl
ik
v
a 
ha
ka
m
li
k 
amaliyoti
M
us
ob
aq
a 
la 
r 
son
i
Q
ab
ul
, 
n
az
o
ra
t 
ta
la
bl
a
ri
T
ik
la
n
ti
ru
v
ch
i 
ta
d
b
ir
la
r
Ja
m
i 
h
af
ta
d
a,
so
at
YUning sikl 
bosqichlari va 
davrlari
H
af
ta
la
r 
son
i
Jismoniy
Texnik
Taktik
H
im
o
y
a
N
a
z
a
ri
y
U
m
u
m
iy
Ma
xsu
s
Ja
m
i
L
_
--
---
--
H
u
ju
m
H
im
o
y
a
Ja
m
i
H
u
ju
m
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
0
‘quv-trenirovka bosqichining 3 o‘quv yili
Tayyoïgarlikdavri
22
8
57
58
76
38
38
41
21
20
49
7
—
14
44
354
Musobaqa davri
26
10
9
38
48
25
23
62
32
30
48
9
132
8
52
416
0
‘tish davri
4
-
30
12
6
3
3
-
—
—
6
—
8
62
0
‘quv-trenirovka bosqichining 4 o‘quv yili
T ayyorgarlik davri
22
12
65
62
86
44
42
48
25
23
59
5
•—
15
44
396
Musobaqa davri
26
8
15
44
56
29
27
70
35
35
51
15
150
7
52
468
0
‘tish davri
4
-
30
18
8
4
4
-
—
—
8
8
72
0
‘quv-trenirovka bosqichining 5 o‘quv yili
T ayyorgarlik davri
22
12
65
62
86
44
42
48
25
23
59
5
-
15
44
396
Musobaqa davri
26
8
15
44
56
29
27
70
35
35
51
15
150
7
52
468
0
‘tish davri
4
-
30
18
8
4
4
—
8
—
—
—
8
72

---

219
to
p
vo oo ^4
o n
У 4k
to
I
b
-Πp
VO
oo <>
ON
Ul 4^ u> to r
M
Hafta №
Ю
to
O
n
p
Щ
-
to
to N a z a r i y
to
-
~
-
-
to
12
to - g
to U»
Щ
u> u> u>
u
U m u r a i y
jismoniy
к-
g
4k
-
-
to to to to to 4^
to
4k
U) u> u> u> to to to to to to
4k M a x s u s
e
B.
(ii J a m i
1
u> - -
Щ
-
-
~
-
to
20
if to to to to to to u> to to
ON
H u j u m
r
!
-
m
>- to -
r
-
1
to
1
2
0
to to to to to u> to to to
I
>4 H i m o y a
&
I
tji
0
1
w
fr
00
J a m i
S
I
to u>
-
to
u ■- i»
to to
4k
to to to to
-
to ft
■m
1
VO
H u j u m
T
a
k
t
i
k
to
-
p
to
u
•S
i
to to
à
S
to to to to to -
3
Й
I
о
H i m o y a
-
to u> 4^ 4^ u> OJ -
3
3
U>
Щ
u> -p*. 4^ 4^ Ui OJ OJ u>
Ml
M
Integral
-
to
Instruktorlik va
VO
40
o n
ON
ON
as
O
n
ON
M
w
M u s o b a q a l a r soni
v©
u>
U) u>
4b
Qabul, nazorat 
talablarii
to to to to to to to to to to
20
to to to to to to to to to to
(Ü
Tayyorgarlik
turlari
oo
0 0
OO
0 0
0 0
oo
0 0
oo oo oo
00
0 0
oo oo oo
0 0
0 0
oo
0 0
oo oo
M
O
n
J a m i haftada, soat
4b.
ON
4^
4ь
4b.
4k
OJ
4b.
to
4b.
4b.
p
U3
ЧО
u>
oo
u>
U)
ON
u>
L/l
! > f
u>
4k
u>
U1
I * ?
OJ
to
UJ
u>
p
to
vo
to
oo
to
_-o
to
ON
to
Ui
to
4b.
to
OJ
to
to
to
M
ON
O
n
to to
4k
4k
4k
U)
u>
OJ
4b,
4k
-t*.
4b
4^
Os
M
4k
■4
-~4
(Ü
to
-
и
«М.
to
Ы
3
8
U)
to to
w
W
u>
W
Ы
U>
4b.
4k
U)
e
1Л Ul
4k
to
4b.
to to to
4b. 4k
4
6
4k
(il
to
(il
2
4
to to
-
to to to to
u>
to
u>
to
to
-
to
о
Ul
~
Щ
to
H
to
-
-
-
p
to
Os
s>
to
u>
to
i *
to to
u>
to to
W
-
-
-
H
1»
to
~
-
to
(il
4k
4
to
-
* j
-
и
t
( -
«4
Ы
1
a
ж
Ot
e
oo
M
M
о
■<
в*
I
Ui
e
to to
~
to to
-
-
1 «
с
to
so
0
to
u>
о
to
-
to
-
to to
* *
b -
-
to
о
~
2
б
\
to
U1
4b.
to to to to to to to to
1
«k.
to to
4k
Ы
-
-
to to to to
4k
to to
Ы
-
M
u t
h
m
M
-
g ;
M
to
M
to
e
VO ЧО
a s
Os
Os
ON 0 \
a s
on
O
n
w
ON
ON
w
u>
M
«к
to
4k
to to to to to to to to to to to to
4k
to to
4k
4k
to to to to to to to to to to to to
(il
21
6
00 oo oo 00 oo 00 oo oo oo oo oo 00
it»
Os
oo oo
W
vo
os
00 oo oo oo oo 00 oo 00 00 oo oo oo
o s
0
‘q
u
v
-tr
eii
ir
o
v
k
a 
bo
sq
ic
h
in
in
g 
5
-o
‘q
uv
yil
ig
a 
mo‘
Ijallang
an
ha
fta
lik
mas
hg‘
ulo
t 
tu
rl
ar
i 
ha
jm
in
in
g 
taqsimlanishi

---

1 | 2 ] 3 | 4 [ 5 | 6 | 7 ] 8 | 9_|_10 | 111 121 13] 14_| 15 j 16
Musobaqa davri
47.
1
15
2
18
48.
1
15
2
18
49.
2
1
1
3
2
5
2
4
2
18
50.
2
1
1
2
3
1
2
4
2
18
Davr-
da
2
2
4
2
2
10
5
5
8
4
30
8
8
72
Oltish davri
51.
8
4
1
1
2
2
18
52.
8
4
1
1
2
2
18
Darr-
da
16
8
8
2
2
4
4
36
Y
il 
b
o
‘y
ic
h
a 
jami
20 110 124 150
4
130
130 20 150 22 104 936
Ushbu tizimda murabbiyning kasbiy-pedagogik faoliyati (KPF) 
quyidagi yo‘nalishlarda olib borilishi tavsiya etiladi:
— mashg‘ulot va musobaqa jarayonini videotasviiga tushirish, 
stenografik usulda yozish, xronometraj olib borish: bunda quyidagi 
ko'rsatkichlar e’tiboiga olinishi lozim:
— jismoniy sifatlar, texnik-taktik tayyorgarlikni test sinovlari 
yordamida baholash;
— kuzatish va mahoratni ekspert usulda baholash;
— psixologik sifatlar (reaksiya, ko'rish kengligi, vaqt-oraliqni 
his qilish, xotiia, diqqat, fikrlash, iroda va h.k.) va emotsional — 
motivatsion faollikni maxsus testlar asosida aniqlash;
— funksional imkoniyatlar (nafas, yurak faoliyati, qon bosimi, 
analizatorlar va h.k.)ni maxsus testlar yordamida aniqlash.
Mazkur nazorat tadbirlarini amalga oshirishda zaxiradagi 
o'yinchilar, yordamchi murabbiylar, ilmiy xodimlar, psixologlar 
va shifokorlaming hamkorlikdagi faol ko'magi aiohida ahamiyat 
kasb etadi.
220

---

Murabbiy o'zining boshqaruv faoliyatida ushbu nazorat 
natijalari, ularning qiyosiy tahlili va bcrilgan tavsiyalardan unumli 
foydalanishi darkor.
12 va 13-andazalarda voleybolchilar tayyorlash jarayonini 
boshqarishda asoslanadigan omfflar hamda rejalashtirish hujjat- 
larining tuiiari aks ettirilgan. 
23-jadvalda
esa o‘quv-mashg‘ulot 
jarayonini nazorat qilish uslublari va me’yoriy testlari berilgan.
Musobaqa ko‘rsatkichIari (%)
Hujumda:
— to‘p kiritish — ochkoli (+), muvaffaqiyatsiz (—) va murakkab- 
lashtirilgan (©);
— uzatish (2-to‘pni) — muvaffaqiyatii (aniq +), muvaffaqiyatsiz 
(noaniq —) va noaniq, lekin o'yinda qolgani (— +);
— zarba — muvaffaqiyatii (+), muvaffaqiyatsiz H va o'yinda 
qolgani (©);
Himoyada:
— hujumchi va to‘siqchilami qo'riqlash (straxovka) — muvaf­
faqiyatii (+) va muvaffaqiyatsiz;
I* kiritilgan to‘pni va zarbani qabul qilish — «yetkazish» — 
muvaffaqiyatii (+), muvaffaqiyatsiz (—) va o‘yinda qolgani (©);
— to‘siq qo‘yish — muvaffaqiyatii (+), muvaffaqiyatsiz (—) va 
o'yinda qolgani (©);
О ‘yin samaradorfigi (%)
Texnik-taktik usullar va o‘yin samaradorligini aniqlash 
uslubiyati
HK — o'yinchi hamda jamoa harakati koefBtsiyenti. Yuqorida 
qayd etilgan har bir o‘yin usuliga xos harakat samaradorligi uning 
muvaffaqiyatii, muvaffaqiyatsiz, vaziyatning qiyinlashtirilishi yoki 
to‘pni o ‘yinda shunchaki saqlanib qolishiga doir ko‘rsatkichlarga 
asosan aniqlanadi.
IHK — ijobiy harakat koeffltsiyenti — ijobiy natija (+) — ochko 
olish;
221

---

SHK — salbiy harakat koeffitsiyenti. Salbiy natija (—) — ochko 
yutqazish;
NHK — nisbiy harakat koeffitsiyenti yoki har bir o‘yinchining 
ijobiy va salbiy harakatlar koeffitsiyentlarining nisbati.
Masalan, hujumda HK hammasi bo‘lib 100 marta zarba 
berilgan. Yutuq (+) 50 zarba.
Mag'lubiyat (—) 20 zarba.
O'yinda qoldi (0 ) 30 zarba.
Hujum natijasi foiz (%) hisobida.
«+» = X =
50x100 
100
= IHK 50%
«_» = X =
20
x
100 
100
= SHK 20%
«
0
» = x = 30x100 
100
= IHK 30%
Shunday qilib, N H R yoki samarasi barobar. N H K = IHK — 
SHK = samara.
Samara — «+» — «—» = farq.
% = 50% - 20% = 30%.
IH N K — ijobiy harakatlaming nisbiy koeffitsiyenti.
0
‘z jamoasining va qarshi jamoaning yutuq nisbiyligi (+). 
Masalan, jamoaning o‘zi 42 ochko yutdi, qarshi jamoaning o£zi 
30 ochko yutqazdi.
SH N K — salbiy harakatlaming nisbiy koeffitsiyenti. 0 ‘z 
jamoasi va raqib jamoaning yutqazgan ochkolari. Masalan, o‘z 
jamoasi 13 ochko yutqazdi, qarshi jamoa o‘zi 30 ochko yutqazdi.
HIK — harakat yig‘indisi koeffitsiyenti. 0 ‘z jamoasi yutgan 
ochkolar yig‘indisi va raqib jamoa yutqazgan ochkolar yig'indisi 
va aksincha. Masalan, o‘z jamoasi 42 ochko yutdi, raqib 30 ochko 
yutqazdi, demak, ochkolar 72 ga teng bo‘ldi. Aksincha, raqib o‘zi 
30 ochko yutdi, o‘z jamoasi 13 ochko yutqazdi. Ochkolar yig‘indisi 
43 ga teng bo‘ldi. Demak, ochkolar nisbati 72:43 ni tashkil etdi.
222

---

0 ‘quv-tr6nirovka jarayonini rejalashtirish
I
lstiqlol rejasi