V=k[A]a [B]

Ishqorlash usuli yordamida temir bilan promotirlangan nikelalyuminiy skelet katalizatorini tayyorlash
Skelet katalizatorlar organik birikmalarni gidrogenlash va degidrogenlash jarayonida keng qo‘llaniladi. Bunday katalizatorlar olish uchun ikki yoki ko‘p komponentli, katalitik faol metallarning qotishmalari qo‘llaniladi. Qotishmalarni ishqorlaganda mayda dispersli katalizator kukunlari hosil bo‘ladi.
Laboratoriyada skelet katalizator tayyorlash quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
-o‘tga chidamli tigel tayyorlash:
- komponentlarni tayyorlash (nikel, alyuminiy, temir):
- qotishmalarni tayyorlash:
-katalizatorlarni maydalab kerakli fraksiyasini olish:
Katalizatorni ishqorlash.
Kerakli metallar, reaktivlar va asboblar,
Reaktivlar Asboblar
Shamot 1. Quritish shkafi
Maxsus tuproq 2. Mufel pechi
Asbest tola 3. Tigel
Nikel 4. Elak (0,5 -1,0 mm)
Alyuminiy 5. Hovoncha
Temir (qalamcha holatda) 6. Kolba
3% va 20% li NaOH eritmasi 7. Suv hammomi

1). O‘tga chidamli tigel tayyorlash- maydalangan shamot, kaolin loyi va asbest tolalari aralashtirilib quruq massa tayyorlanadi. Uni tayyorlashda shamot -45% loy 50% asbest tolasi -5% ni tashkil qiladi.

Stakan yordamida xamirsimon massa hajmi 0,2-0,25 l bo‘lgan tigel holatiga keltiriladi. Tayyor tigel quritish shkafida 150⁰S da quritilib, mufel pechida 500-600⁰S da qmzdiriladi, so‘ngra uy haroratigacha sovutiladi.
2) qotishma komponentlarni tayyorlash. Nikel -47%, alyuminiy 52% temir 1% atrofida. Metall holidagi nikel malum o‘lchamli bo‘lgancha maydalanadi, yuviladi va quritiladi va kerakli miqdorda tortib olinadi. Shu usul bilan alyuminiy metalli olinadi. Promotor sifatida 1% temir qotishmaga qo‘shiladi.
3) qotishmani tayyorlash: alyuminiyning 3-10 sm li bo‘lakchalari tigelga solinadi va 1000-1200⁰ S li pechga qo‘yiladi. Suyuqlangan alyuminiy sirtidan shlak ajratib olinib, unga nikel va temir 2.0 -2.5 mm qalinlikdagi qirindi sifatida qo‘shiladi va aralshtirib turilib bir xil massa hosil bo‘lguncha qizdiriladi. So‘ngra qotishma sirtidagi shlak olinib tashlanadi va malum qolipdagi cho‘yan yoki po‘lat idishga quyiladi.
4) katalizatorni maydalab kerakli fraksiyasini olish:
Uy haroratigacha sovutilgan qotishma qolipdan (po‘lat idishdan) olinadi maydalagich yoki tegirmonda maydalanadi, so‘ngra esa yuviladi.
5) katalizator olish uchun qotishmani ishqorlash.
0.5 -1.0 mm o‘lchamgacha maydalangan, 0.5 l (sochma hajm) qotishma tagi silliq 1.5 -2.0 l hajmga ega bo‘lgan kolbaga olinadi va uning ustiga 500 ml 3% li natriy gidroksid eritmasi quyiladi va 10 minut davomida aralashtiriladi. Bunda reaksiya ketishi natijasida vodorod ajralib chiqadi.
2Al +2NaOH +10H₂O →2Na[Al(OH)₄(H₂O)₂] + 3H₂↑
Malum vaqt o‘tgandan keyin, yana 500 ml 3% li ishqor eritmasi bilan 2-3 marta ishlov beriladi. Bu jarayon 80-900 S da suv hammomida olib boriladi va bir marta 20% li natriy gidroksid eritmasida yuviladi.
Faollashtirilgan kataliztor 1,5-2,0 soat davomida neytral muhitga (RN=7 ga) kelguncha distillangan suv bilan yuviladi (indikator fenolftalein). Olingan skelet katalizator bir necha kun davomida suv ostida saqlanadi.