Viii мавзу: Сайлов ҳуқуқи ва тизими режа

6. Сайлов ўтказиш муддатлари
Ўзбекистон Республикасининг вакиллик органларига, Президентликка сайлов ўтказиш муддатлари Конституция ва қонунларда белгилаб қўйилган.
Сайловлар муддатли, зарурат туфайли ёки навбатдан ташқари бўлиши мумкин. Муддатли сайловлар Президент ва вакиллик органлари (вакиллик органлари деганда Қонунчилик палатаси ва маҳаллий Кенгашларнинг барча бўғинлари назарда тутилади) ваколат муддати тугаши билан ўтказилади. Ўзбекистон Президентлигига ваколат муддати, 2003 йил 24 апрелда қабул қилинган. Конституцияга ўзгартириш киритиш тўғрисидаги қонунга асосан етти йил қилиб белгиланган эди. 2011 йил декабрь қонуни билан Конституцияга киритилган ўзгартиришга асосан беш йил қилиб белгиланди.
Вакиллик органларини барчасининг ваколат муддати беш йил қилиб белгиланган. Шу муддатни ўтиши янги сайлов ўтишига сабаб бўлади.
Конституциянинг 117-моддасида “Ўзбекистон Республикаси Президенти сайлови, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик Палатасига ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгесига, вилоятлар, туманлар, шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик органларига сайлов тегишинча уларнинг Конституциявий ваколат муддати тугайдиган йилда - декабрь ойи учинчи ўн кунлигининг биринчи якшанбасида ўтказилади” – деб белгиланган. Бундай сайлов ўтказиш муддатини аввалдан аниқ белгиланиши сайловларни ҳар доим бир вақтда, олдинга, орқага суриш имкониятини йўқ қилиб, сайловларни бир вақтда барқарор ўтишини таъминлайди, бундай тартиб дунёдаги кўплаб мамлакатлар тажрибасида учрайди.
Заруратга қараб ўтказиладиган сайловлар, депутатлик ўрни бўшаб қолган вақтларда ўтказиладиган сайловлардир. Улар беш йил мобайнида ҳар қандай вақтда ўтказилиши мумкин, фақат вакиллик органини ваколат муддати тугашига олти ой қолганда, бўшаб қолган жойларда сайлов ўтказилмаслиги мумкин.
Навбатдан ташқари сайловлар Конституциянинг 96-моддасида кўзда тутилган яъни Президент бетоблиги туфайли ўз вазифасини бажара олмаган тақдирда, Конституциянинг 95-моддасидаги ҳолатлар мавжуд бўлиб, Олий Мажлис палаталари тарқатиб юборилганда муддатдан ташқари сайлов ўтказилади. Бундай сайловлар уч ой мобайнида ўтказилиши белгиланган.