Viii мавзу. Корхонанинг айланма маблағлари

келгуси давр харажатлари - айни пайтда амалга ошириладиган, лекин келажакдаги маҳсулотларга мансуб бўлган янги турдаги маҳсулотларни тайёрлаш ва ўзлаштириш харажатлари (масалан, асбоб-ускуналарни қайта режалаштириш, маҳсулотларнинг янги турларини тайёрлаш ва лойиҳалаштиришга сарфланувчи харажатлар ва бошқалар).

• келгуси давр харажатлари - айни пайтда амалга ошириладиган, лекин келажакдаги маҳсулотларга мансуб бўлган янги турдаги маҳсулотларни тайёрлаш ва ўзлаштириш харажатлари (масалан, асбоб-ускуналарни қайта режалаштириш, маҳсулотларнинг янги турларини тайёрлаш ва лойиҳалаштиришга сарфланувчи харажатлар ва бошқалар).

• хом ашё ва асосий материаллар (28%)

• Айланма ишлаб чи=ариш фондлари (100%)

• Ишлаб чиқариш защираларида (70%)

• Ишлаб чи=ариш жараёнида (30%)

• тугалланмаган ишлаб чи=ариш (19%)

• келгуси давр харажатлар (5%)

• корхонанинг ызида тайёр-ланувчи ярим тайёр мащсулотлар
• (6%)

• сотиб олинувчи ярим
• тайёр маҳсулотлар (10%)

• ёрдамчи материаллар (8%)

• ёқилғи ва энергия (8%)

• таъмирлаш учун эщтиёт қисмлар (3%)

• Қадоқлаш ва ўров материаллари(3%)

• арзон ва тез эскирувчи предметлар (10%)

• корхонанинг ўзида тайёрланувчи ярим тайёр маҳсулотлар
• (6%)

• тугалланмаган ишлаб чиқариш (19%)

• Айланма маблағларнинг тармоқлар бўйича тақсимланиши

Айланма фондларнинг гуруҳ ва элементлари	Бутун саноат	Қора металлургия	Машина-созлик	Энерге-тика	Енгил саноат	Озиқ-овқат саноати
1. Ишлаб чиқариш заҳиралари – жами Жумладан:	70,2	65,0	55,3	98,3	90,0	78,8
хом ашё ва асосий материаллар, ярим тайёр маҳсулотлар	46,2	23,8	37,5	-	76,7	52,2
Ёрдамчи материаллар	6,6	11,0	2,3	24,1	5,7	6,1
Ёқилғи	1,7	2,0	0,7	37,4	0,5	1,6
Таъмирлаш учун эҳтиёт қисмлар	3,9	11,0	2,0	23,0	1,7	2,0
Қадоқлаш ва ўров материаллари	3,0	0,5	0,6	0,3	1,2	11,3
Инструментлар, хўжалик асбоблари ва қиммат бўлмаган, тез эскирувчи бошқа предметлар	9,8	16,7	12,2	19,5	3,2	5,6
2. Тугалланмаган ишлаб чиқариш ва корхонада тайёрланган ярим тайёр маҳсулотлар	24,0	18,3	42,2	0,5	9,8	19,5
3. Келгуси давр харажатлари ва бошқа меҳнат предметлари	5,8	16,7	2,5	1,2	0,2	1,7
Жами айланма ишлаб чиқариш фондлари	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0

3 савол. Айланма маблағларни нормалаштириш

• Шаклланиш манбаига кўра, айланма маблағлар хусусий ва қарзга олинган турларга бўлинади.
• Хусусий айланма маблағлар доимо корхона ихтиёрида бўлиб, хусусий ресурслар, асосан фойда ҳисобига шаклланади.
• иш ҳақи бўйича қарзлар,
• таъминотчилар ёки ҳамкорлар қарзлари,
• буюртмачиларнинг тайёрланган маҳсулот учун тўлаган пуллари ва х.к.
• Бу маблағлар хусусий маблағларга тенглаштирилган маблағлар ёки корхонанинг барқарор пассивлари деб аталади.