Viii-mavzu. Favqulodda vaziyatlar sharoitidahayot faoliyat xavfsizligi

Elektr va gaz payvandlash ishlarida yong‘in xavfsizligi. Qurilish jarayonida bino va inshootlarni mustahkamligini oshirish maqsadida metal va temirbeton qurilmalarni o‘zaro bog‘lab, ularni yaxlit bir hajmiy tizimga keltiriladi. Buning uchun elektr yoki gaz payvandlash uskunalaridan foydalaniladi.

Elektr va gaz payvandlash uskunalarini ishlatish jarayonida payvand qilinayotgan nuqtada ochiq alangani hosil bo‘lishi va undagi harorat 1100⁰C gacha ko‘tarilishi mumkin. Shuning uchun payvandlash ishlarini bajarish davomida ma’lum tartib va qoidalarga rioya qilish zarur bo‘ladi.

Elektr payvandlash va gazda qirqish ishlarini bajarishda quyidagilar taqiqlanadi:

-yong‘in xavfsizligini ta’minlamasdan turib payvandlash uskunalarini ishlatish, hamda nosoz bo‘lgan uskunalarda ishlash;

-maxsus belgilangan ximoya kiyimlarini kiymasdan turib ishni boshlash;

-kislorod balonlari va yonuvchi gaz balonlarini, karbit va bo‘yoq mahsulotlari solingan idishlar bilan bir xonada saqlash;

-karbit solingan idishlarni zax tortishi mumkin bo‘lgan erto‘lalarda saqlash;

-asetilen generatori va uning qismlari muzlab qolganda olov yoki qizdirilgan buyumlar yordamida muzini eritish;

-yonuvchi gaz va kislorod balonlari, atsetilen generatori bor bo‘lgan joylarda chekish va ochiq holdagi olovlardan foydalanish;

-karbit solingan idish qopqog‘ini ochishda misdan qilingan asboblardan foydalanish.

Yonuvchi gazlarning havo bilan har qanday nisbatdagi oddiy aralashmasi o‘z-o‘zidan alangalanavermaydi, balki uning harorati ma’lum miqdordan, ya’ni alangalanish haroratiga teng yoki undan yuqori bo‘lgandagina yonishi mumkin.

Quyidagi 7.11-jadvalda kundalik hayot faoliyatimizda ishlatiladigan tabiiy va sun’iy hosil bo‘ladigan asosiy yonuvchi gazlarni alangalanish harorati va chegaralaridan namunalar berilgan.

Yonuvchi gazlarni havo bilan aralashganda, alangalanish harorati va portlash chegaralari