Viii-mavzu. Favqulodda vaziyatlar sharoitidahayot faoliyat xavfsizligi

Favqulodda vaziyatlar vaqtida iqtisodiyot tarmoqlari ob’ektlarining barqaror ishlashini ta’minlash

Tarmoq, ob’ekt yoki birlashmaning FVlar vaqtida barqaror ishlashi deganda FV vaqtida ham belgilangan hajmda va nomenklaturadagi mahsulotni ishlab chiqarishi, mahsulot ishlab chiqarish bilan shug‘ullanmaydigan tarmoqlarda esa –o‘zining funksional vazifalarini to‘liq bajarish imkoniyati tushuniladi. Halokatlar va falokatlar yuzaga kelishini oldini olish, ishchi xodimlarning hayoti va sog‘ligini ta’minlash maqsadida zarar etkazuvchi omillar ta’sirini bartaraf etish, material boyliklarning nobud bo‘lishini kamaytirish, injener-texnik, ta’minot va aloqa tizimlari kam va o‘rtacha darajada ishdan chiqqan vaqtlarda, ularni tezkorlik bilan qisqa muddatlarda tiklash ishlarini amalga oshirish barqarorlikni ta’minlash tadbirlariga kiradi.

Barqarorlikni ta’minlash quyidagi turlarga bo‘linadi:

1. Ob’ektning injener-texnik kompleksi barqarorligi.

2. Iqtisodiyot ob’ektlari ishining barqarorligi.

Har qanday tashkilotning injener-texnik kompleksi bino va inshootlar, texnologik jihozlar, elektr, suv va gaz ta’minoti, oqova suv tizimi (kanalizatsiya) va issiqlik ta’minotlarini o‘z ichiga oladi.

Ob’ektning barqaror ishlashi asosan injener-texnik kompleksning FVlar vaqtida qanday saqlanishiga bog‘liq.. Lekin, FVlar sharoitida mahsulot ishlab chiqarishning kamayishi yoki butunlay to‘xtab qolishi quyidagi sabablar bilan ham ruy berishi mumkin: ishlab chiqarish xodimlari jarohatlanganda; kooperatsiya bo‘yicha ta’minot buzilganda; ishlab chiqarishni boshqarish ishonchliligi buzilganda.

FVlarda iqtisodiyot ob’ektlarining barqaror ishlashiga quyidagi omillar ta’sir etishi mumkin: ishchi-xodimlar himoyasining ishonchliligi; asosiy ishlab chiqarish omillarining vayron etuvchi omillar ta’siriga chidamliligi; texnologik jihozlar, elektr ta’minoti tizimi, material-texnik ta’minot; qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni olib borish ishlariga hamda ishlab chiqarishni tiklashga tayyorgarlik; boshqarishning ishonchli va uzluksizligi.

FV lar vaqtida iqtisodiyot ob’ektlarining barqaror ishlashini baholash ishlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: mazkur rayonda yuz berish ehtimoli yuqori bo‘lgan FVlarni aniqlash; FVlarning zarar etkazuvchi omillarini tahlil qilish va baholash; iqtisodiyot ob’ektlari va uning elementlari tavsiflarini aniqlash; zarar etkazuvchi omillarning maksimal ta’sir ta’sir darajasini aniqlash; iqtisodiyot ob’ektlari barqaror ishlashini oshirishga qaratilgan asosiy tadbirlarni aniqlash.

FVlar vaqtida quyidagi holatlarda ob’ektlar ishdan chiqqan hisoblanadi: sanoat ob’ektlari- kuchli buzilganda, vayron bo‘lganda; aholi yashash binolari, joylari – o‘rtacha buzilib, vayron bo‘lganda; shaxsiy tarkib – o‘rtacha og‘irlikda jarohatlanganda.

FVlar vaqtida sanoat ob’ektlarining barqaror ishlashiga ta’sir etuvchi omillar: