Vii bob. Hodisalar o‘rtasidagi bog‘lanishlarni statistik o‘rganish usullari

Belgilar o‘rtasidagi bog‘lanishlar zichligi ko‘rsatkichlari

Bog‘lanishlar zichligi ko‘rsatkichi	Hisoblash usullari	Izoh
G.B. Fexner koeffitsienti		Bu erda: - bir xil ishoradagi juft chetlanishlar ( va ning va dan chetlanishi); - har xil ishoradagi juft chetlanishlar ( va ning va dan chetlanishi). Fexner koeffitsienti -1 bilan +1 oralig‘ida yotadi va u qanchalik 1 ga yaqin bo‘lsa, bog‘lanish shunchalik kuchli hisoblanadi.
K.Spirmen koeffitsienti yoki ranglar koeffitsienti		Bu erda: – ranglar o‘rtasidagi chetlanish (tafovut) kvadrati; – to‘plam birliklarining soni.
M.Kendel koeffitsienti		Bu erda: , bunda - rang bo‘yicha ijobiy natijalar, ya’ni o‘zidan keyingi katta hadlar, - rang bo‘yicha salbiy natijalar, ya’ni o‘zidan keyingi kichik hadlar
CHiziqli korrelyasiya koeffitsienti
Pirson koeffitsienti		Bu erda: - o‘zaro bog‘lanish ko‘rsatkichi , va - har bir belgi bo‘yicha guruhlar soni
CHuprov koeffitsienti
Determinatsiya koeffitsienti		– guruhlararo dispersiya – umumiy dispersiya
Empirik korrelyasion nisbat
Muqobil belgilar uchun kontingensiya koeffitsienti		Bu ko‘rsatkich o‘rganilayotgan to‘plamda ikkita muqobil sifat belgilari o‘rtasidagi bog‘lanish kuchini aniqlashda ko‘llaniladi a b a+b c d c+d a+c b+d a+b+c+d
Muqobil belgilar uchun assotsiatsiya koeffitsienti

Belgilar o‘rtasidagi zichlik ko‘rsatkichlari 0 dan +1 gacha va -1 dan + 1 gacha oraliqda bo‘ladi. Agar korrelyasiya koeffitsientlari 0 ga teng bo‘lsa belgilar o‘rtasida bog‘lanish mavjud emas, manfiy ishora bilan chiqsa, bog‘lanish teskari, musbat bo‘lsa to‘g‘ri chiziqli bog‘lanish mavjudligi tan olinadi. Aynan shu xususiyat bilan ushbu ko‘rsatkich boshqa ko‘rsatkichlardan farqlanadi va bu uning boshqalardan afzalligini ifodalaydi.

Korrelyasiya koeffitsienti birga yaqinlashib borgan sari bog‘lanish kuchi oshib boraveradi va aksincha. Bog‘lanish zichligini xarakterlovchi ko‘rsatkichlarga sifat jihatdan baho berish uchun statistikada CHeddok shkalalari ishlatiladi (7.1.10-jadval).

7.1.10-jadval