Vi bob to’qima to’G’risida ta’limot umumiy gistologiya

Monotsitlar (monocyti). Monotsitlar qonning eng yirik hujayralari hisoblanadi. Ularning kattaligi surtmalarda 20 mkm gacha, qonda esa 9-12 mkm gacha bo`ladi. Monotsitlar soni yetuk organizmda umumiy leykotsitlar miqdorining 6-8% ini tashkil etadi. Monotsitlar yadrosi shaklining turli xilda bo`lishi bilan xarakterlanadi - ko`pchilik hollarda yadro loviyasimon yoki taqasimon shaklga ega bo`ladi. Xromatin siyrak, note-kis to`r shaklida joylashib, Romanovskiy usuli bilan bo`yalganda qizg`ish binafsha rangga bo`yaladi. Ba’zan 1-2 ta oksifil bo`yalgan yadrocha ko`rinadi. Monotsitlar sitoplazmasi bazofil bo`yalish xususiyatiga ega bo`lib, ularning bazofilligi limfotsitlarga nisbatan ko`proq ifodalangandir.

Sitoplazma Romanovskiy usuli bilan qisman ko`k, qisman binafsha rangga bo`yalib, bu sitoplazmaga xarakterli ko`kish-binafsha tus beradi. Monotsitlar sitoplazmasida nafis maxsus azurofil donadorlik, ba’zan esa yirikroq bazofil bo`yaluvchi donadorlik ham uchrashi mumkin. Elektron mikroskopda monotsitlar sitoplazmasining limfotsitlarga nisbatan hujayra or-ganellalariga ancha boy ekanligi ko`zga tashlanadi (62-rasm).

Mitoxondriyalar ko`p sonli bo`lib, endoplazmatik to`r va Golji komplekslari yaxshi taraqqiy ztgan. Hujayra qobig`i ostida juda ko`p pinotsitoz pufakchalar joylashib, ba’zan ularda fagotsitoz qilingan zarrachalar uchraydi. Bundan tashqari, sust elektron zichlikka ega bo`lgan, kattaligi 0,1-0,5 mkm keladigan donachalar ham bo`lib, ular yorug`lik mikroskopida ko`rinadigan azurofil donachalariga mos keladi. Bir hujayra sitoplazmasida 150 ga yaqin donacha bo`lishi mumkin. Donachalar tarkibida kislotali fosfataza, peroksidaza va arilsulfataza fermentlari bo`lib, ular donachalarning o`ziga xos lizosomalar ekanligidan dalolat beradi. Monotsitlar aktiv harakat qilish qobiliyatiga ega bo`lib, ularning asosiy vazifalaridan biri fagotsitozdir. Ular qonda 2-3 sutka davomida aylanib, so`ngra to`qimalarga o`tadi. To`qimalar va organlarda monotsitlar mikromuhit ta’siri ostida makrofagotsitlarga aylanadi. Barcha makrofaglarni monotsitlarning avlodi deb hisoblash mumkin. Shu tufayli monotsitlar mononuklear fagotsitlar sistemasining asosiy hujayralaridir.