Vetinariya 2016. pmd

 
7-mavzu. Siydik yo‘li va jinsiy a’zolar kasalliklari 
Siydik yo‘li uretra deb ataladi. U orqali siydik tashqi muhitga chi-
qadi. Siydik ajratish funksiyasining buzilishi buyrak yetishmovchiligi 
yoki siydikning sifat va miqdori jihatdan o‘zgarishini ko‘rsatadi. 
Uretrit
– siydik chiqarish kanali (yoki siydik yo‘li) shilliq 
qavatining yallig‘lanishidir. O‘tish jarayoniga ko‘ra seroz, kataral, 
fibrinoz, yiringli, o‘tkir va surunkali bo‘lishi mumkin. 
Uretritning sabablari, asosan, mexanik jarohatlanish va yiringli 
mikrofloraning kirishi, erkak hayvonlarda qochirish paytida chot 
oralig‘ining jarohatlanishi, sigirlarda esa qindan yallig‘lanish tarqa- 

---

59 
lishi mumkin. Uretrit yuqumli va invazion kasalliklarda ham 
bo‘lishi mumkin. 
Klinik belgilari.
Siydik ajratish og‘riqli, to‘xtab-to‘xtab amalga 
oshadi. Urg‘ochi hayvonlarda jinsiy lablar shishadi, doim shilim-
shiq-yiringli oqmalar kuzatiladi. 
Uretritning oldini olish
uchun hayvonlarni shamollashdan saq-
lash zarur. Hayvonlarni sun’iy qochirganda va qinni tekshirganda 
aseptika qoidalariga rioya qilish lozim. Ayniqsa, kateter kiritishga 
jiddiy talab qo‘yiladi. 
Erkak hayvonlarda simpatik impotensiya (jinsiy ojizlik) urug‘-
don va urug‘don ortig‘i, urug‘ yo‘llari, qo‘shimcha jinsiy bezlar, 
jinsiy a’zo, preputsiya xaltasi kasalliklari tufayli kelib chiqadi. 
Urug‘donning yallig‘lanishi – 
orxit,
urug‘don ortig‘ining yal-
lig‘lanishi – 
epidimit,
preputsiya xaltasi teshigining qisqarishi – 
fimoz
deyiladi. Jinsiy a’zoning preputsiya xaltasidan osilib chiqishi 
parafimoz,
preputsiyaning yallig‘lanishi 
postit,
preputsiyaning 
jinsiy a’zo tomoni yallig‘lanishi 
balanit,
qo‘shimcha jinsiy prostata 
bezining yallig‘lanishi 
prostatit
deyiladi. 
Jinsiy a’zolar kasalliklarini davolashda farmokologik va gor-
monal preparatlardan, shuningdek, fizioterapevtik, patogenetik 
hamda jarrohlik usullaridan samarali foydalaniladi.