Vetinariya 2016. pmd

Gangrenoz dermatit.
Terining ayrim joylarining namlanib 
qolishi 
gangrenoz dermatit
deyiladi. Kasallik, asosan, otlarning 
tushov bo‘g‘imi orqasida bo‘lib, anaerob guruhlarga kiruvchi ta-
yoqcha-Bacterium necrophorum qo‘zg‘atadi, u odatda 
gangrenoz 
mokres
deb ataladi. Kasallik qo‘zg‘atuvchilar terining yorilgan, 
tirnalgan joylari va boshqa jarohatlar orqali to‘qimaga kiradi. Otlar-
ni sovuq otxonalarda saqlash, to‘shamalarni o‘z vaqtida almash-
tirmaslik, butazorlar ko‘p bo‘lgan yaylovda boqish gangrenoz 
kasalligining rivojlanishiga sabab bo‘ladi. 
Kasallik belgilari.
Bu kasallik hayvon oyog‘ining mahalliy 
qizishi, shishishi, oqsoqlanishi, tana haroratining ko‘tarilishi, tomir 
urishi va nafas olishining zaiflashishi bilan ajralib turadi. Shishgan 
joydan sariq yopishqoq ekssudat ajralib chiqadi, u juda yomon 
qichitadi, bunga chiday olmagan hayvon jarohatlangan joyini 
yalab, qashishga harakat qiladi. Kasallikning uchinchi kuni sassiq 
hidli ba’zan qon aralash yiring paydo bo‘ladi. Yallig‘lanib yiring-
lagan teri ajralib tushadi, uning o‘rniga uzoq vaqtgacha bitmay-
digan maraz-yara paydo bo‘ladi. Yaraning osti biroz ko‘tarilgan, 
osongina qonaydigan, granulasiyasi sassiq yiring bilan qoplangan 
bo‘ladi. Ushbu jarayon atrofidagi to‘qimalarning (tuyoq, tog‘ay, 
chuqur eguvchi pay) o‘lishi (nekrozi) tufayli og‘irlashadi. Jarohat 
bitib, hayvonning tuzalishi 1–1,5 oyga cho‘ziladi. 
Davolash.
Hayvonni ishdan ozod qilish, tinch qo‘yish, toza, 
quruq otxonada boqish kerak. Jarohatlangan teri yaxshilab toza-
lanadi. Kasallikning boshlanish davrida yaraga sulema, kamfora 
yoki ixtiol surkab bog‘lanadi. Yiring paydo bo‘lishi bilan magniy 
sulfat, natriy xlor tuzlarining gipertonik eritmalari qo‘llanilsa 
yaxshi yordam beradi. Agar gangrenozli yara rivojlangan bo‘lsa, 
o‘lgan to‘qimalarni kesib tashlash maqsadga muvofiqdir. 

---

57