Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

 
 
Tayanch iboralar: 
brusella turlari, brusellalar migrasiyasi, homila tashlash, 
kasallik manbasi, tinktorial, kultural xususiyatlar, kultura, shtamm, vaksina, 
bakteriologik diagnoz. 
Brusellyoz
qo‘zg‘atuvchisini birinchi marta 1886 yilda ingliz mikrobiologi David 
Bryus o‘lgan odamning talog‘idan ajratdi va 
Micrcoccus melitensis
deb atadi. 1897- 
yilda Bing va Stribolt qoramollardan ajratadi va 
Bact.abortus bovis 
deb atadi, 1914 
yilda D.Traum cho‘chqalar tashlagan homilasidan ajratib 
– Bact.abortus suis 
deb atadi. 
Amerikalik olima A.Ivens 1918 yilda ushbu qo‘zg‘atuvchilarni chuqur o‘rganib, 
xususiyatlari jihatidan bir – biriga yaqinligini aniqladi va D.Bryus sharafiga hammasini 
bir avlodga kiritib 
Brucella
deb nomladi.Hozirgi vaqtda oltita brusella turi mavjud 
bo‘lib, kasallikni qo‘y va echkilarda – 
Brucella melitensis
, qoramollarda – 
Brucella 
abortus,
cho‘chqalarda – 
Brucella suis
, itlarda 
– 
Brucella canis,
qo‘chqorlarda – 
Brucella ovis,
sichqonlarda – 
Brucella neotomae
qo‘zg‘aydi. Qo‘chqorlarda bu kasallik 
– infeksion epidedimit deb aytiladi. 
Brusellyoz
yuqumli, surunkali o‘tadigan kasallikdir. Barcha turdagi uy va yovvoyi 
hayvonlar, odamlar ham kasallanadi. U odamlarga kasal hayvon, uning mahsulotlaridan 
o‘tadi. Brusellyoz enzootiyaning boshlanishida hayvonlarda yalpi homila tashlash, 
buning oqibatida yo‘ldoshining tezda ajralmasligi, endometrit, bepushtlik bilan 
namoyon bo‘ladi. Ko‘p hollarda klinik belgilarsiz o‘tadi. 
Brusellalarning bir tur hayvondan boshqa turiga o‘tishi – migrasiyasi, muhim 
epizootologik va epidemiologik ahamiyatga ega. Masalan 
Br. melitensis
qoramol va
cho‘chqalarda topilgan, shuning uchun bunday hayvonlar odamlarning brusellyoz
bilan kasallanishida manbai bo‘lib qoladi (Ye.V. Kozlovskii, 1954-1956 va boshqalar). 
Shuningdek, 
Br.suis
qoramol va qo‘y, echkilarga, 
Br abortus
qo‘y, echki va 
cho‘chqalarga migrasiya qilishi aniqlangan. 
Odam hamma turdagi brusella mikroblari bilan kasallanishi mumkin, ammo qo‘y-
echki brusellalari odamlar uchun nihoyatda yuqumli bo‘lib, kasallik og‘ir kechadi. 
Morfologiyasi. 
Brusellalar polimorf-yumaloq, oval, kokksimon bakteriya lar yoki 
0,5x0,7-0,6x1,5mkm o‘lchamli tayoqchalardir.Spora hosil qilmaydi, harakatsiz. 
Mikroskopda brusellalar bitta, ikkita yoki to‘p-to‘p bo‘lib joylashgan holda ko‘rinadi. 
Ba‘zi olimlar brusellaning virulentli shtammlarida kapsulali shakllarini kuzatishgan.