«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Машғулотнинг бориши: Юрак - қон томирлар тизими организмда аъзо ва тукималарни кислород, сув ва озик моддалар билан таъминлайди, модда алмашинуви жараёнида ҳосил бўлган чиқинди моддаларни организмдан ташқарига чиқариб юборади, организмнинг ички муҳитини таъминлайди. Мазкур тизим касалликлари кўпинча баъзи юқумли ва юқумсиз касалликлар пайтида кузатилади. Юрак-қон томир етишмовчиликлари оқибатида организмда юрак толиқиши, аритмия, хансираш, цианоз ва шиш каби синдромлар пайдо бўлади.
Таъсирлари юрак ва қон томирлар ишини бошқаришга қаратилган дориларга юракка таъсир этувчи дорилар - деб аталади. Бу дорилар ўз навбатида икки гуруҳга: юрак нервларига таъсир этувчи ва юрак мускулларига таъсир этувчи дориларга бўлинади.
Юрак иши бир-бирига қарама-қарши қаратилган икки нерв: адашган (n.yagus) ва симпатик (n.simpaticus) таъсирида бошқарилиб туради. Адашган нерв юрак ишини секинлаштириб, тож томирлар деворини торайтиради ва юракка доимий таъсир этиб унинг тонусини бир хилда таъминлаб туради. Симпатик нерв эса юрак ишини тезлаштиради ва вақти-вақти билан таъсир этиб туради.
Юрак нервларини қўзғатучи дориларга кофеин, камфора, стрихнин, атропин, адреналин, ва бошқа бир нечта дорилар киради.
Кофеин (Coffeinum)- бир вақтнинг ўзида ҳам юрак нервларига ҳам юрак мускулларига таъсир этиб уларни кузғатади. Тахикардия пайтида қўлланилганда ёмон оқибатларга олиб келиши мумкин. Кофеинни кўпинча 20 % ли эритма ҳолида от ва сигирларга 10-15 мл бузоқ ва қўй-эчкиларга 3-5 мл тери остига юборилади.
Камфора (Caphorae) - қадимдан юрак ишини бошқарувчи препарат сифатида қўлланиб келинади. Бунинг таъсирида юракнинг дақиқалик ҳажми ошади, юрак қоринчаларинг систоласи тезлашади, диастола бироз чузилади ва бу пайитда юрак мускуллари дам олади. Камфора асосан 20 % ли ёғли эритма ҳолида от ва қорамолларга 10-20 мл ёки қуруқ модда ҳисобида 2-4 грамм тери остига юборилади. Бундан ташқари 1 % ли эритма ҳолида ( 1г камфора, 75 мл спирт, 25 мл физиологик эритма ) вена орқали юборилиши ҳам мумкин.