Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Таянч иборалар 
 
Иш ҳақи, иш берувчи, ѐлланма ходим, меҳнат бирлигининг бозор баҳоси, 
иш ҳақи функциялари, энг кам иш ҳақи, иш ҳақининг такрор ишлаб чиқариш 
функцияси, иш ҳақининг рағбатлантириш функцсияси, иш ҳақининг ўлчов-
тақсимлаш функцияси, иш ҳақининг жойлаштириш функцияси, иш ҳақининг 
аҳоли тўловга қобил талабини шакллантирш функцияси, меҳнатни нормалаш, 
иш ҳақи шакллари ва тизимлари, тариф сеткаси, тариф ставкаси, тариф-малака 
маъсулотлари, Ягона тариф ставкаси, иш ҳақи турлари, асосий ва қўшимча иш 
ҳақи, ишбай ва вақтбай иш ҳақи. 
Назорат ва муҳокама учун саволлар 
1.
Бозор иқтисодиѐти шароитида ходимларнинг иш ҳақи қандай 
функцияларни бажаради?
2.
Иш ҳақини ташкил этиш деганда нима тушунилади? 
3.
Меҳнатга ҳақ тўлашни ташкил этишнинг асосий тамойилларини 
санаб беринг. 
4.
Иш ҳақини ташкил этишнинг аосисй элементлари нималардан 
иборат? 
5.
Иш ҳақининг тариф тизими нимадан иборат? Тариф тизимининг 
асосий элементларини айтиб беринг. 
6.
Ягона тариф сеткасининг бюджет соҳасидаги ходимлар учун асосий 
хусусиятларини кўрсатиб ўтинг. 
7.
Меҳнатга ҳақ тўлаш разрядини белгилашда ходимнинг фаолиятига 
баҳо беришнинг қандай кўрсаткичларини биласиз? 
8.
 
Иш ҳақини белгилашда минтақавий коэффициентлардан қандай 
фойдаланиш мумкин?
 
9.
Иш ҳақи тизими нима? 
10.
Иш ҳақи шаклларини тарифланг. Иш ҳақи шаклларининг қандай 
турлари мавжуд? 
11.
Иш ҳақининг рағбатлантирувчи, кафолатловчи ва мажбур қилувчи 
тизимлари ўртасидаги фарқларни кўрсатиб беринг. 
12.
Ходимнинг иш ҳақи таркибида меҳнатга асосий ва қўшимча ҳақ 
тўлаш нисбатига қандай омиллар таъсир кўрсатади? 
13.
Меҳнатга ҳақ тўлаш тизимларини таснифлашнинг асосий 
белгиларини айтиб беринг. 
14.
Иш ҳақининг шаклларини танлашга таъсир кўрсатувчи асосий шарт-
шароитлар нималардан иборат? 
15.
Ишбай иш ҳақининг оддий тизимларини айтиб беринг. 

---

121 
16.
Меҳнатга ҳақ тўлашнинг қандай тизимларида меҳнатда иштирок 
этиш коэффициентидан фойдаланилади ва улар қандай аниқланади. 
17.
Иш ҳақининг ошиши иқтисодиѐтда қандай ўзгаришларга сабаб 
бўлади? Жавобингизни асосланг. 
18.
Иш ҳақининг қандай тизимларини биласиз? 
19.
Иш ҳақини белгилашда иш стажининг ўрни қандай? 
20.
Ўзбекистон Республикасида энг кам иш ҳақи қандай ва нималар 
асосида белгиланади? Жавобингизни тушунтиринг.