Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Ишчи кучи талаб ва таклифи ўртасида бозор мувозанатига эришиш 
МБининг шаклланишида ҳал қилувчи иқтисодий шартлардан бири 
ҳисобланади. 
Аммо бундай мувозанатни келтириш жуда мураккаб, ва албатта 
суньий усуллар билан. Бозор қонунлари асосида эса умуман мумкин эмас. 
Бунинг асосий сабаби - таклиф қилинган меҳнатга лаѐқатли аҳоли сонининг 
унга талаб миқдорига нисбатан тез ўсиши. 
Меҳнат бозори конъюктураси шаклланишининг ижтимоий шарт-
шароитлари ичида ѐлланма ходимлар ва иш берувчиларнинг сифат 
кўрсаткичлари ошиши етакчи ўрин эгаллайди.
Иш берувчи ва ѐлланма ходим ўртасида тузилган меҳнат шартномаси 
(контракт) меҳнат бозорида ишчи кучининг сотиш, сотиб олишнинг 
ҳал 
қилувчи ҳуқуқий шарт-шароити 
ҳисобланади. 
Ишчи кучига талаб ва таклиф нисбати яхшиланишига табиий-
иқлим шароитлари муҳим рағбатлантирувчи омил бўлиб хизмат қилади. 
Юқори унумдор қишлоқ хўжалиги ерларида ва етарлича сув билан 
таъминланган яшаш жойларида ишчи кучи кўпроқ жамланади ва ишчи жойлари 
нормал фаолият кўрсатади. Янги иш жойларини яратиш ва ишлаб турган 
корхоналарни кенгайтириш йўли билан ишчи кучига талаб ва таклиф 
ўртасидаги мувозанатни таъминлашга маълум даражада имкониятлар вужудга 
келтирилади. Бу эса меҳнат ресурсларининг ортиқчалик даражасини, демак, 
ишсизлик миқѐсини ҳам кескин камайтиришга бевосита таъсир этади. 
Шу билан бирга ортиқча меҳнат ресурсларига эга республикамиз 
ҳудудларида ишчи кучига талабнинг ошиши ва унинг таклифи пасайишига 
бевосита таъсир этувчи 
омилларни 
тадқиқ қилиш энг муҳим ижтимоий-
иқтисодий аҳамият касб этади. 
Ишчи кучига талабнинг ошишини
асословчи 
омилларга қуйидагилар киради: ноқишлоқ хўжалиги тармоқларда янги иш 
жойларини яратиш, меҳнат қўлланиладиган амалдаги минтақаларни техник 
қайта жиҳозлаш, модернизациялаш, қайта таъмирлаш, хорижий сармояларни 
жалб қилиш, янги ерларни ўзлаштириш, қайта ишлаш саноати, хизматлар 
кўрсатиш ва шахсий меҳнат фаолияти кўламини кенгайтириш, кичик ва ўрта 
бизнес ҳамда хусусий тадбиркорликни ривожлантириш ва бошқалар. Шу билан 
бир вақтда