Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Nomashinaviy axborotlar bazasi
Nomashinaviy axborotlar bazasi o‘z ichiga me’yoriy-ma’lumotnoma, rejali (ya’ni shartli-doimiy) axborotlarni va ayrim muammo sohasining tezkor (hisobli) axborotlarni oladi. Bir yoki boshqa turdagi axborotlaming tipik tarkibiga misol 5.3-rasmda ko’rsatilgan.
Axborotlar bazasi bo’yicha masala foydalanuvchi vazifasini yechish uchun zarur bo‘lgan axborotlar tarkibini aniqlashga mo‘ljallangan. Bundan tashqari axborotlaming mantiqiy tarkibi aniqlanishi lozim.
Nomashinaviy soha hujjatlari
Hujjatlar nomashinaviy sohada asosiy axborot tashuvchilar sanaladi. Hujjatlar boshqaruv funksiyalariga muvofiq me’yoriy, ma’lumotnomali, rejali va vaqtga nisbatan kam o‘zgaradigan, shartli-doimiy boshqa axborot hujjatlari, u yoki bu jarayonlar oqimini qayd etuvchi tezkor boshlang’ich hisob axborotlar hujjatlari bo’lishi mumkin. 3.9-rasmda u yoki bu guruhga oid hujjatlar turi ko‘rsatilgan.
Shartli-doimiy axborot hujjatlari. Ma’lumotnomalar ma’lum turdagi obyektlar ro’yxatini (bo‘linmalar, jihoz, lavozim, kasb va hokazo) o‘z ichiga oladi. Ma’lumotnomada obyektning nomi, kodi va boshqa hujjatlari ko‘rsatilgan jadval mavjud. Nomenklatura — baho ko’rsatkichlarda xuddi ma’lumotnomalar shaklida, o’lchov birligi ko’rsatilgan holda obyektlar nomenklaturasi ifodalangan.





3.9-rasm. Nomashinaviy axborot bazasining tarkibi.




122


3 - bob. Milliy iqtisodiyotdagi axborot jarayonlari


Ishlab chiqarish me’yorlari konstruktiv-texnologik hujjatlarda ko’rsati- ladi. Masalan, materialni harjlash me’yori marshrutii xaritada saqlanadi. Unda detallami tayyorlashning texnologik jarayoni aks et-tiriladi. Taqvim- reja me’yorlari detal yoki mahsulotga nisbatan kunlik sex me’yorlarini aks ettiradi.
Yetkazib beruvchining buyurtmachi bilan shartnomasi yetkazib berish rejasini, yetkazib berish partiyasi hajmini aks ettiradi. Reja hujjatlari esa tayyor mahsulotlar, detallar chiqarish bo‘yicha sanoqli reja ko‘rsatkichlarini ifodalaydi. Tashkiliy-boshqaruv hujjatlari nizom, qoida, aktlar, protokollar, qarorlar, buyruqlar va hokazolami o‘z ichiga oladi.