Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Sust (inert) qaroriar ehtiyotkorona izlanish natijasida yuzaga keladi. Ularda, aksincha, nazorat qilish va aniqlash harakatdagi ustunlik qiladi, shu bois ham bunday qarorlarda o‘ziga xoslik yo‘q.
Xavfli qaroriar beixtiyoriy qarorlardan shunisi bilan ajralib turadiki, ularda mualliflar, agar o‘zlariga ishonsalar, o‘z gipotezalarini batafsil tekshirishga zarurat yo‘q, har qanday havf-xatardan qo'rqmasliklari mumkin.
Ehtiyotkorona qaroriar menejer tomonidan barcha variantlami batafsil baholash, unga judayam tanqidiy yondashish bilan ta’riflanadi. Ular qarorlarga nisbatan ham kamroq darajadagi yangiligi va o'ziga xosligi bilan ajralib turadi.
Qarorlarning sanab o‘tilgan turlari, asosan xodimlami tezkor boshqarish jarayonlarida qabul qilinadi. Menejment tizimining istalgan tizimchasini strategik va taktik boshqarish uchun iqtisodiy tahlil, asoslash va muvofiqlashtirish usullariga asoslangan ratsional qaroriar qabul qilinadi. Bu masalalar quyida ko‘rib chiqiladi.
Boshqaruv qarorlarining sifati — bu aniq buyurtmachini qondiruvchi va uni amalga oshirilishining haqiqiyligini ta’minlovchi ishlab chiqarish o'lchamlari majmuasidir. Qaror qabul qilishga tizimiy yondashish «qora qutisi»ning tarkibiy qismlari 2.6 - rasmda berilgan.


Tashqi I muhit





2.6 - rasm. Qaror qabul qilishga tizimli yondashish «qora qutiwsining tarkibiy qismlari.
Yuqorida berilgan «qora quti» tarkibiy qismlarining mazmunini ko‘rib chiqamiz.
«Kirish» tizimi aniq bozorlar bo‘yicha hal qilinishi zarur bo‘lgan muammolaming o‘lchamlari (xaridorlaming talablari, bozomi segmentlarga ajratish natijalari, obyektning sifati, sotish hajmlari, yetkazib berish muddatlari, narxlar va h. k.) bilan ta’riflanadi.
«Chiqish» tizimida miqdoriy va sifatiy aks ettirilgan, amalga oshirish- ning belgilangan darajadagi o’xshashligi va ehtimolligiga, rejalashtirilgan natijaga erishishning havf-xatar darajasiga ega bo’lgan yechimi berilgan.




§ 2.2. Boshqaruvning maqsadlari, shakllari va vazifalari


61


Tïzimning «Tashqi muhit» tarkibiy qismlariga boshqaruv qarorlarining sifatiga ta’sir etuvchi ishlab chiqarish firma makro va mikro muhiti, mintaqa infratuzilmasining omillari kiradi. Ushbu omillarga xalqaro integratsiyalashgan, mamlakatdagi siyosiy vaziyat, iqtisodiy ta’sir, texnik holat, mamlakatning sotsial-demografik, tabiiy-iqlimiy, madaniy va boshqa omillari (bozor infratuzilmasi, atrof-muhit monitoringi, sotsial infratuzilma, sanoat, transport, aloqa va boshqalar), firmaning (qaror qabul qiluvchi, ishlab chiqaruvchi shaxs) boshqa firmalar, tashkilotlar, vositachilar, rahbarlar va h.k. bilan aniq aloqalarini ta’riflovchi ishlab chiqarish omillari kiradi.
Teskari aloqa iste’molchilardan qaror qabul qiluvchi shaxsga («jarayon»ga) yoki muammoni yechish bo'yicha axborotlar kelib tushgan shaxsdan («kirish») kelib tushuvchi turli ishlab chiqarish axborotlarini ta’riflaydi. Teskari aloqa axborotlarining kelib tushishi sifatsiz qarorlar, iste’molchi-laming qarorlami aniqlash va qayta ishlash haqidagi qo'shimcha talablar, yangiliklar va boshqa omillaming yuzaga kelishi bilan bogTiq boTishi mumkin.